بررسي تأثير نسبت هاي مختلف كلسيم به منيزيم آب آبياري بر خصوصيات رشدي و عملكرد كينوا (.Chenopodium quinoa Willd)

محدوديت منابع خاك و آب موجب شده است كه استفاده از منابع شور براي توليد محصولات كشاورزي و تأمين نياز غذايي جمعيت جهان امري اجتناب ناپذير باشد. اگرچه شوري موجب كاهش رشد و عملكرد در گياهان مي‌شود اما ميزان شدت تأثير منفي آن نه‌تنها به نوع و گونۀ گياه بلكه به مراحل رشد گياه و تركيب يوني آب در شرايط شور نيز بستگي دارد. نسبت كلسيم به منيزيم يكي از نسبت‌هاي مهم تعيين كنندۀ كيفيت آب‌هاي شور و خيلي شور زير زميني يا زه آب هاي برگشتي و آب دريا براي استفاده در مصارف كشاورزي است. بنابراين، پژوهش حاضر با هدف تعيين اثر نسبت‌هاي مختلف كلسيم به منيزيم آب آبياري بر رشد و عملكرد گياه كينوا در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار در گلخانه تحقيقاتي مؤسسه تحقيقات خاك و آب در سال 1397 انجام شد. تيمار هاي آزمايش شامل سه سطح از نسبت‌هاي مختلف كلسيم به منيزيم آب آبياري شامل 0.25، 0.5 و 1 بود كه به صورت محلول‌ غذايي پايه هوگلند و استفاده از نمكهاي سولفات منيزيم و كلريد سديم تهيه شد. شوري محلول، متناسب با حدآستانه تحمل به شوري گياه در همان مرحله رشد تنظيم گرديد كه شامل الف: سبز شدن (با شوري 8 دسي زيمنس بر متر)، ب: گلدهي (با شوري 15 دسي زيمنس بر متر) و ج: پر شدن دانه (با شوري20 دسي زيمنس بر متر) در محيط كشت بدون خاك بود. نتايج نشان داد درصد و غير يكنواختي سبز شدن بذور كينوا به نسبت‌هاي مختلف كلسيم به منيزيم آب آبياري واكنش نداشت، ولي افزايش ميزان منيزيم سرعت سبز شدن بذور كينوا را به طور معني داري بهبود بخشيد. هر چند نتايج نشان داد كه وزن تر و خشك بوته در مرحله گلدهي تحت تأثير معني دار نسبت كلسيم به منيزيم آب آبياري قرار گرفته اما اثر بر عملكرد دانه معني دار نبود.بنابراين، رشد و عملكرد گياه كينوا تحت تأثير تركيب يوني آب آبياري از ديدگاه پايين بودن نسبت كلسيم به منيزيم قرار نگرفت، اما تركيب يوني جذب شده و انباشته شده در درون بافت هاي گياهي به طور معني دار تغيير كرد. پس كينوا در مقايسه با ساير گياهان زراعي مرسوم پتانسيل توليد عملكرد اقتصادي در شرايط شور را دارد و تحت تأثير نسبت كلسيم به منيزيم منابع آب نيز قرار نميگيرد؛ بنابراين با توجه به اينكه رشد و عملكرد كينوا با كاهش نسبت كلسيم به منيزيم آب آبياري كاهش نيافته، ميتوان توليد اقتصادي اين محصول را با استفاده از منابع با كيفيت پايين ازجمله زه آب هاي كشاورزي و يا تركيب آب شيرين با آب دريا خصوصاً در شمال كشور را با لحاظ كردن مسائل مرتبط با حفظ كيفيت خاك امكان پذير دانست