اثر رقابت‌هاي سياسي فاطميان با عباسيان بر منسوجات فاطمي

سده‌هاي چهارم تا ششم هجري دوران كارزار خلافت شيعۀ فاطمي با خلافت سني عباسي در بخش عمده‌اي از سرزمين‌هاي اسلامي بود. اين دو براي تقابل سياسي با يكديگر به‌طور گسترده‌اي از منسوجات استفاده مي‌كردند. هدف اين پژوهش تحليل زمينه‌گرايانۀ تأثير رقابت سياسي فاطميان با عباسيان بر منسوجات فاطمي است و پرسش اصلي آن چگونگي اثر اين رقابت‌هاي سياسي بر منسوجات فاطمي است. چهارچوب زمينه‌گرايي با تكيه بر اين نظريه كه اثر هنري محصولي اجتماعي است كه در بستر تاريخي جامعه شكل مي گيرد، زمينه را براي تحليل نقش منسوجات در اين رقابت در بافت تاريخي‌ ـ سياسي آن دوره فراهم مي سازد. براي نگارش اين پژوهش از مطالعۀ اسنادي براي گردآوري داده‌ها و از روش توصيفي ـ تحليلي بر پايه تحقيقات نظري استفاده شده است. بر اساس نتايج اين پژوهش نقش منسوجات در رقابت سياسي فاطميان با عباسيان سه دوره را دربرمي‌گرفت: دورۀ نخست خلافت فاطمي كه در آن، منسوجات در سرنگوني كارگزاران عباسي در شمال آفريقا و تثبيت خلافت فاطمي نقش نمادين داشت. دوران شكوه فاطميان و تسلط بر صنعت نساجي مصر كه در آن، از منسوجات براي نفوذ سياسي در سرزمين عباسيان استفاده مي‌شد و سرانجام دوران پاياني خلافت فاطمي كه در آن، به علت بحران هاي داخلي و خارجي، منسوجات ابزاري براي برقراري روابط سياسي با عباسيان بود.