شناسايي و تحليل فضايي پهنه‌هاي فقر شهري. مطالعۀ موردي: شهر زاهدان

فقر شهري يكي از مسائل و چالش‌هاي اساسي شهرهاي بزرگ و به ويژه كلان‌شهرهاي ايران است. پديدۀ فقر مسئله‌اي چندبُعدي است و به دليل ماهيت مكاني، در شهر نمود فضايي پيدا مي كند و به صورت پهنه‌هاي فقيرنشين گسترش مي‌يابد. يكي از راهكارهاي كاهش آسيب‌هاي ناشي از فقر در شهرها، شناسايي و تحليل پراكنش فضايي فقر است. هدف اصلي اين پژوهش شناسايي و تحليل فضايي پهنه‌هاي فقر در شهر زاهدان است. در اين پژوهش از داده‌هاي سرشماري آماري سال 1395 شهر زاهدان و مؤلفه‌هاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و كالبدي براي شناسايي و تحليل فقر استفاده شده است. براي شناسايي پهنه‌هاي فقر از روش تحليل عاملي، مدل تخمين تراكم و مدل موران در محيط سامانۀ اطلاعات جغرافيايي استفاده شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه از مجموع 4529 بلوك، 537 (11.85درصد) بسيار فقير، 1532 (33.83 درصد) فقير، 1666 (36.78درصد) متوسط، 752 (16.60درصد) مرفه و 42 (0.92درصد) خيلي‌مرفه‌اند. از نظر جغرافيايي، بيشترين تعداد پهنه‌هاي فقير و خيلي‌ فقير در قسمت‌هاي شمال و شمال ‌شرقي شهر قرار گرفته‌اند. در نتيجه اختلاف فضايي معناداري از نظر پراكنش شاخص‌هاي فقر در شهر زاهدان مشاهده مي‌شود. يافته‌هاي اين پژوهش مي‌تواند به سياستگذاران و مديران شهري و منطقه‌اي  كمك كند تا راه‌حل‌هاي مناسب اجرا كنند و منابع محدود شهري را به صورت مطلوب و هدفمند تخصيص دهند. تحقيقات آتي مي‌توانند با استفاده از روش‌هاي تحليل فضايي، گسترش فقر در شهرها را مدلسازي كنند