پديد آورندگان :
آقازاده، فائزه دانشگاه علوم پزشكي ايران - دانشكده توانبخشي - گروه بينايي سنجي , رياضي، عباس دانشگاه علوم پزشكي ايران - مركز تحقيقات بينايي , كمالي، محمد دانشگاه علوم پزشكي ايران - دانشكده مديريت بهداشت و علوم اطلاعات - گروه آموزش و ارتقاء سلامت
كليدواژه :
استراتژي هاي مقابله اي , كيفيت زندگي , اختلالات بينايي , كم بينايي , نابينايي
چكيده فارسي :
اهداف
اين مطالعه در جهت افزايش كيفيت زندگي و به منظور بررسي تجربيات افراد كم بينا و نابينا، از راهكارها و استراتژي هاي مقابله اي منحصر به فرد، براي انطباق با كم بينايي و نابينايي صورت پذيرفت.
روش بررسي
اين پژوهش به صورت كيفي و از نوع تحليل محتوا انجام شد. افراد شركت كننده به صورت هدفمند، از بين افراد مبتلا به اختلالات بينايي ساكن در شهر تهران انتخاب شدند كه به مركز تحقيقات كم بينايي دانشگاه علوم پزشكي ايران، مراجعه كرده بودند، با هركدام از اين افراد به صورت جداگانه مصاحبه اي با كمك پرسش نامه نيمه ساختاريافته به عمل آمد. مصاحبه به صورت پرسش نامه، شامل سوالات كلي نيمه ساختاريافته، در مورد برخي زمينه هاي زندگي روزمره و با هدف كشف تجربيات خود افراد كم بينا و نابينا، صورت گرفت. در طراحي سوالات، سعي شد تا افراد شركت كننده بتوانند كاملا مستقل و بدون دخالت نظر مصاحبه گر، تجربيات خودشان را آزادانه بيان كنند. صحبت ها در حين مصاحبه به صورت فايل صوتي ضبط شد. پس از انجام هر مصاحبه، فايل صوتي به متن تبديل شد. بر اساس روش تحليلي مضموني از نوع تحليل محتوا، آناليز انجام شد. به اين صورت كه پس از نوشته شدن مصاحبه ها، كلمات و جملات كليدي شركت كنندگان، از داخل متون اصلي بيرون كشيده شد و استراتژي ها و مفاهيم استخراج شده از آن جملات، مشخص شد. به تدريج كه بر مفاهيم اضافه مي شد، مفاهيم مشترك، در يك دسته بندي قرارگرفت و پس از رسيدن به اشباع، يعني زماني كه ديگر هيچ مفهوم جديدي در جملات پيدا نشد، مصاحبه ها به پايان رسيد. با بررسي استراتژي ها و مفاهيم مشابه در يك گروه، زيرمقوله ها به دست آمدند و در ستوني جداگانه دسته بندي شدند و درنهايت، زيرمقوله هاي مشابه نيز در يك دسته بندي كلي تر قرار گرفتند و مضامين يا همان استراتژي هاي اصلي، مشخص شدند.
يافته ها
در مطالعه حاضر، از هجده نفر نابينا و كم بيناي متوسط تا شديد، مطابق با معيار ورود به پژوهش، مصاحبه به عمل آمد. از اين هجده نفر، نه نفر زن و نه نفر مرد بودند. ميانگين و انحراف معيار سني اين افراد 11± 39/5 سال بود كه جوان ترين آن ها فردي 22ساله و مسن ترين آن ها فردي 66ساله بود. هفت نفر نابينا، هفت نفر كم بيناي شديد و چهار نفر كم بيناي متوسط بودند. مدت زماني كه اين افراد به نابينايي يا كم بينايي مبتلا بودند، بيشتر از پنج سال بود. سطح تحصيلات در اين افراد نيز متفاوت بود. هفت نفر داراي مدرك تحصيلي كمتر از ديپلم و يازده نفر نيز داراي مدرك تحصيلي ديپلم و بالاتر از آن بودند. همچنين سعي شد با افراد كم بينا و نابينا كه عوامل نابينايي متفاوتي داشتند مصاحبه شود. كاهش بينايي، در بعضي افراد از بدو تولد و در بعضي ديگر اكتسابي بود. از بررسي جملات كليدي، هشت مضمون اصلي يا استراتژي براي انطباق با كم بينايي و نابينايي به دست آمد كه عبارت اند از: اعتماد به ديگران، حواس جايگزين، مراقبت از بينايي، استفاده از تكنولوژي، بهينه سازي محيط زندگي و سازگاري با كم بينايي و نابينايي، عدم انجام يك فعاليت مشخص، افزايش هوش هيجاني و به كارگيري هوش و حافظه.
نتيجه گيري
استراتژي هاي ابداعي توسط كم بينايان و نابينايان ايراني كاملا شخصي و ابتكاري هستند و نقش بسيار موثري در افزايش كيفيت زندگي آن ها دارد. بر اساس اظهارات خودشان بسياري از مشكلات روزمره زندگي را با همين استراتژي ها بر طرف مي كنند.
چكيده لاتين :
Objective: This study was conducted to investigate the strategies used by visually impaired and blind people in Iran to cope with difficulty performing daily living activities.
Materials & Methods: This research is a qualitative study using a content analysis method. The participants were 18 visually impaired and blind people who were purposefully selected from those referred to the Visual Aid Research Center of Iran University of Medical Sciences in Tehran City, Iran. A semi-structured interview was first used using general questions about some daily living activities to discover the participants’ experiences. Attempts were made to allow participants to express their experiences independently without the help of the interviewer. The interviews were recorded as an audio file. After the interview, the audio files were transcribed and analyzed using thematic content analysis. The key sentences were extracted from the main texts, and the strategies or concepts extracted from those sentences were identified. Common strategies were put under one category. After the data saturation, when no new concept was found in the sentences, the interviews ended. By examining similar strategies in a category, subcategories were defined, and finally, similar subcategories were placed in a more general category, and the main themes or strategies were identified.
Results: The Mean±SD age of the participants was 39.5±11 years, ranging from 22 to 66 years. Of 18 participants, 7 were blind, 7 had severe visual impairment, and 4 had moderate visual impairment. Their duration of blindness or visual impairment was more than five years. In terms of education, 7 had no high school diploma, and 11 had a high school diploma or higher degree. Vision loss was congenital in some subjects and acquired in others. We extracted 8 main themes or strategies used by the subjects to cope with difficulty performing daily living activities. These themes are trust in others, use of alternative senses, efficient vision care, use of technology, optimization of the living environment, avoiding a specific activity, increasing emotional intelligence, and use of intelligence and memory.
Conclusion: The strategies used by the visually impaired and blind people in Iran are entirely personal and innovative and play an influential role in increasing their quality of life. According to their own statements, these strategies can solve their many problems in performing daily living activities.
