اثربخشي آموزش والدگري بر سلامت روان و رابطه والد كودك در مادران كودكان كم‌شنوا

Effect of Baby Triple P or Positive Parenting Program on Mental Health and Mother-child Relationship in Mothers of Hearing-impaired Children

اهداف كم شنوايي از جمله اختلالاتي است كه مي تواند بر كيفيت رابطه والد كودك و سلامت روان والدين به ويژه مادران به عنوان مراقب اصلي كودك اثر بگذارد. مشكلات سلامت روان در مادران و رابطه والد كودك نامطلوب مي توانند روند توان بخشي و آينده كودك كم شنوا را تحت تاثير قراردهند. از اين رو لزوم توجه به مداخلاتي كه ارتقا و رابطه والد كودك و سلامت روان والدين به ويژه مادران را مدنظر قرار داده اند بيش از پيش احساس مي شود. برنامه والدگري مثبت يكي از برنامه هاي اثرگذار بر سلامت روان و رابطه والد كودك است كه در سال هاي اخير برنامه جديدي با عنوان «برنامه والدگري مثبت شيرخواران» از آن استخراج شده است. گروه هدف اين برنامه والدين شيرخواراني هستند كه با مشكلات سلامت روان و رابطه والد كودك روبه رو هستند. در اين مطالعه به دنبال آن بوديم كه اثر برنامه والدگري مثبت شيرخواران بر سلامت روان و رابطه والد كودك در مادران كودكان كم شنواي زير 3 سال را بررسي كنيم. روش بررسي روش پژوهش نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري شامل كليه مادران كودكان كم شنواي زير 3 سالي مي شد كه در سال 1397-1398 در مراكز خانواده و كودك كم شنواي استان تهران خدمات دريافت مي كردند. از جامعه ياد شده 24 نفر به شيوه نمونه گيري دردسترس انتخاب شدند و به طور تصادفي به دو گروه آزمايش و كنترل (هر گروه دوازده نفر) تقسيم شدند. سپس پرسش نامه رابطه مادر كودك MCRE و چك ليست تجديدنظرشده علايم اختلالات رواني SCL-90-R، به عنوان پيش آزمون توسط هر دو گروه تكميل شد. مادران گروه آزمايش در سيزده جلسه (هر هفته يك جلسه يك ساعته) آموزش والدگري مثبت شيرخواران شركت كردند. در اين مدت گروه كنترل هيچ آموزشي دريافت نكرد. پس از پايان جلسات مجددا پرسش نامه هاي MCRE و SCL-90-R توسط گروه آزمايش و كنترل تكميل شد. داده هاي دو گروه به وسيله آزمون هاي من ويتني و تي مستقل مورد تجزيه وتحليل آماري قرار گرفت. يافته ها نتايج اين پژوهش نشان داد برنامه والدگري مثبت ويژه شيرخواران اثر معناداري بر ارتقاي سلامت روان مادران ندارد (05/P>0). يعني سلامت روان در گروه آزمايش بهتر از گروه كنترل نبود. بنابراين در اين پژوهش برنامه والدگري مثبت شيرخواران بر سلامت روان مادران كودكان كم شنواي زير سه سال اثر معناداري نداشته است. همچنين نتايج نشان داد برنامه والدگري مثبت شيرخواران اثر معناداري بر مولفه هاي پذيرش (05/P>0)، سهل گيري (05/P>0) و طرد (05/P>0) نداشته است (از ميان چهار مولفه رابطه والد كودك). اما نتايج نشان داد برنامه والدگري مثبت شيرخواران بر مولفه بيش حمايتگري اثر معناداري داشته است (05/P<0) و مولفه بيش حمايتگري در گروه آزمايش بهتر از گروه كنترل بود. بنابراين برنامه والدگري مثبت شيرخواران از بين چهار مولفه رابطه والد كودك فقط بر مولفه بيش حمايتگري در مادران كودكان كم شنواي زير 3 سال اثر داشت است و بر پذيرش، سهل گيري و طرد در اين مادران اثر نداشته است. نتيجه گيري نتايج به دست آمده از اين پژوهش نشان مي دهد اگرچه نياز زيادي در حيطه مداخلات زودهنگام كه بر سلامت روان مادران كودكان كم شنوا و رابطه والد كودك تا كيد دارد، احساس مي شود و اگرچه برنامه والدگري مثبت شيرخواران برنامه مفيدي است، اما از آنجايي كه مداخله اي جديد براي والدين كودكان كم شنواست بايد تحقيقات بيشتري روي آن انجام شود. البته با در نظر گرفتن نيازهاي خاصي كه مادران كودكان كم شنواي زير 3 سال دارند و غني كردن اطلاعاتي كه والدين در هر جلسه دريافت مي كنند. همچنين بايد جنبه هاي مختلف برنامه والدگري مثبت شيرخواران براي والدين كودكان كم شنوا بيشتر مورد بررسي قرار بگيرد.

Objective: Hearing loss in children can affect the parent-child relationship and the mental health of parents, especially mothers as the children’s primary caregivers. Maternal mental health problems and challenges in the parent-child relationship can affect the rehabilitation process and the future of hearing-impaired children. Thus, the interventions to promote the parent-child relationship and mental health of parents, especially mothers, should be studied. Triple P or positive parenting program is one of these effective interventional programs. Recently, a new intervention called the Baby Triple P parenting program was developed based on the Triple P program. This study investigates the effect of the Baby Triple P positive parenting program on mental health and mother-child relationship in mothers of children with hearing impairment. Materials & Methods: This research is a quasi-experimental study with a pretest-posttest design using a control group. The participants were 24 mothers under 3 years old children with hearing impairment referred to the centers for families and children with hearing disabilities in Tehran, Iran, in 2019. They were selected using a convenience sampling method and then randomly divided into groups of intervention (n=12) and control (n=12). The intervention group received the Baby Triple P positive parenting program for 13 training 1-h sessions, one session per week. The control group did not receive any intervention. Both groups completed the mother-child relationship evaluation questionnaire and the symptom checklist-90-revised instrument before and after the intervention. The collected data were analyzed by the Mann-Whitney U test and independent sample t-test. Results: There was no significant difference between the two groups regarding mental health after the intervention (P>0.05). Among four components of the mother-child relationship, the Baby Triple P program had no significant effect on acceptance, overindulgence, and rejection (P>0.05), except on the overprotection component (P<0.05), which was significantly higher in the intervention group. Conclusion: There is a great need for early interventions for maternal mental health problems and challenges in mother-child relationships for mothers of children with hearing impairment. Although the Baby Triple P is a useful program, it is new for the parents of these children. Considering the unique needs of these children, more studies are needed to enrich the content of this program for the mothers of children with hearing loss to explore its various aspects.