طراحي پرسشنامه اخلاق حرفه اي در پژوهش هاي پزشكي

Designing Professional Ethics Questionnaire in Medical Research

زمينه و هدف: اخلاق‌مداري در پژوهش يكي از مقوله هاي پركاربرد اخلاق حرفه‌اي است. اخلاق پژوهشي بر موارد عيني و جزيي رعايت اخلاق در پژوهش تمركز داشته و براي حل معضلات اخلاقي تحقيقات علمي تلاش مي كند. اين مطالعه با هدف طراحي پرسشنامه اخلاق در پژوهش هاي پزشكي انجام شد. مواد و روش‌ها: اين پژوهش از نوع توصيفي پيمايشي است. جامعه آماري شامل تمامي اعضاي هيات علمي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي به تعداد 20998 نفر بود و نمونه آماري 378 نفر با استفاده از روش احتمال وند تعيين شد. ابزار گردآوري داده ها، پرسشنامه محقق ساخته حاصل از تحليل محتواي كيفي تماتيك بود. تجزيه و تحليل يافته‌ها با استفاده از تحليل عامل اكتشافي و تحليل عامل تاييدي انجام شد. جهت بررسي پايايي از روش آلفاي كرونباخ و به منظور تحليل داده‌ها از نرم افزارهاي SPSS و PLS استفاده شد. يافته‌ها: نتايج تحليل عامل اكتشافي نشان دهنده هفت عامل برابر 60/170 درصد واريانس تبيين شده است كه اين عوامل با اجراي تحليل عامل تاييدي توسط نرم افزار smart PLS مورد تاييد قرار گرفت. پايايي پرسشنامه با روش آلفاي كرونباخ برابر 0/915 گزارش گرديد. نتيجه‌گيري: نسخه نهايي اين پرسشنامه 35 گويه اي كه با 7 عامل (پايبندي به اخلاق پژوهش، پيامدهاي اخلاق پژوهش، موانع حسن رفتار پژوهش، نهادينه سازي اخلاق، اصول فردي، سياستگذاري، اخلاق سازماني) مورد تاييد قرار گرفته را مي توان به عنوان ابزاري روا و پايا براي سنجش ميزان رعايت اخلاق حرفه اي در پژوهش هاي پزشكي به كار برد.

Introduction: Ethics in research is one of the most widely used categories of professional ethics. Research ethics focuses on the objective and partial cases of observing ethics in research and tries to solve the ethical problems of scientific research. The present study intends to survey the rate of observance of research ethics in medical research and design a questionnaire of ethics. Method: This is a descriptive survey research. The statistical population included all the 20998 faculty members of the Ministry of Health and Medical Education and the statistical sample was 378 people who were selected to participate in the study using the probability method. The data collection tool was a self- constructed questionnaire resulting from thematic qualitative content analysis. The exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were used for data analyzing. Cronbach's alpha method was used to evaluate the reliability, and a statistical analysis of the results was done by SPSS and PLS software. Results: The results of exploratory factor analysis showed seven factors equal to 60.170% of the variance. These factors were confirmed by confirmatory factor analysis by smart PLS software. The reliability of the questionnaire was obtained by Cronbach's alpha method equal to 0.915. Conclusion: The final version of this 35 items questionnaire is approved by 7 factors (adherence to research ethics, consequences of research ethics, barriers to good behavior in research, institutionalization of ethics, individual principles, policy-making, and organizational ethics), and this valid and reliable tool can be used to measure the level of professional ethics in medical research.