نسبت عقل و نقل از منظر شيخ مفيد

مسئله ارتباط عقل و نقل و قلمرو تقدم و تأخر و انواع كاركردهاي آنها از منظر شيخ مفيد در اين نوشتار با روش تحليلي توصيفي مورد كنكاش قرار گرفته است. نتايج تحقيق نشان مي دهد، شيخ مفيد به نقش مصباحي تصريح دارد و به علاوه از نقش تعاملي عقل جانبداري مي كند. ايشان در تعريف عقل هم به بعد نظري آن پرداخته و هم به بعد عملي آن. شيخ مفيد مانند معتزله معارف ديني را اكتسابي مي دانند، ولي وجوب نظر را به دليل امر الهي مي‌گذارند نه عقل. وي عقل را در تمام مراحل استدلال و نتيجه گيري، محتاج وحي مي داند. به عبارت ديگر، وحي هم محرك نخستين عقل است و هم كيفيت استدلال را به مكلف مي آموزد. شيخ مفيد عقل را بر خلاف اهل حديث در فقه به كار گرفت ولي اين سبب نشد كه، قياس را بپذيرد.