حقوق اتحاديه اروپا و چالش شناسايي حق مالكيت بر داده ها در عصر اقتصاد ديجيتال

پيشرفت سريع فناوري‌هاي نوين اطلاعاتي و تحليل داده‌ها موجب آگاهي از ارزش اقتصادي داده‌ و تبديل آن به نوع جديدي از دارايي شده است. در اتحاديه اروپا، پذيرش داده به‌عنوان موضوع حقوقي جديد، تحول محسوب نمي‌شود بلكه آنچه تغيير يافته، مفهوم مالكيت است. با تبديل داده به منبع حياتي اقتصاد ديجيتال، توسعه قواعد حقوقي ازجمله حقوق مالكيت اهميت مي‌يابد. ازاين‌رو مقاله حاضر ضمن بررسي مفهوم «داده»، در صدد توصيف چالش شناسايي «حق مالكيت بر داده‌» و تحليل استدلال‌هاي مخالف و موافق آن برآمده است و وضعيت مالكيت داده را در نظام‌هاي حقوق مالكيت فكري، حقوق اسرار تجاري، حقوق حمايت از داده، حقوق قراردادها و حقوق رقابت مطالعه مي‌كند. ازيك سو نگرش به مالكيت به‌عنوان مفهومي بنيادين، در مورد داده‌ها با ابهام زيادي روبه‌روست و تمركز بر مالكيت داده‌ مي‌تواند نگراني‌هاي اقتصادي و پرسش‌هاي حقوقي جديدي با خود به همراه ‌آورد. از سوي ديگر، محدوديت در قواعد حقوقي مالكيت داده‌ بيش از اين نبايد ناديده گرفته شود؛ ساختار نظام‌هاي حقوقي مذكور نيز مبناي كافي براي حمايت از مالكيت داده‌ها ارائه نمي‌كند. راه‌حل، مقرره‌گذاري داده‌ها مبتني بر تعريفي روشن از حقوق مالكيت داده‌ است كه ضمن احترام به حقوق بنيادين افراد، اسباب موفقيت در اقتصاد ديجيتال را فراهم آورد.