اثر القاي پلي‌پلوئيدي بر تغييرات مورفوفيزيولوژيكي و عملكرد اسانس اسطوخودوس افراشته (Lavandula stricta)

براي بررسي اثر تغيير سطح پلوييدي بر صفات مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و ميزان اسانس در گياه بومي اسطوخودوس افراشته، در اين پژوهش از كلشي‌سين استفاده شد. اسطوخودوس افراشته (Lavandula stricta) از گونه هاي بومي ايران است كه در مناطق جنوبي ايران به صورت خودرو رشد مي كند و از آنجايي كه يكي از روش هاي اصلاح گياهان، ايجاد تنوع با القاء پلي‌پلوئيدي در گياهان دارويي مي‌باشد، اين آزمايش با كاربرد كلشي‌سين در غلظت‌هاي 0، 0.05، 0.1، 0.2 و 0.4 درصد در زمان هاي 8، 16، 24 و 48 ساعت روي مريستم انتهايي در مرحله رشدي چهار برگي گياه گلداني در شرايط گلخانه اي اجرا شد. نتايج فلوسايتومتري نشان داد كه پيك هاي به‌‌دست آمده در كليه نمونه هاي ديپلوييد و تيمارشده، به‌جز غلظت 0.4 درصد در مدت‌زمان 48 ساعت، همگي در يك محدوده قرار داشتند. همچنين اعداد حاصل از نرم‌افزار فلومكس ميانگين اندازه ژنوم نمونه هاي شاهد ديپلوييد را برابر 0.55 پيكوگرم و ميانگين اندازه ژنوم نمونه تيمارشده با كلشي سين را در غلظت 0.4 درصد در مدت زمان 48 ساعت 0.73 پيكوگرم مشخص كرد. بقيه گياهان تيمارشده در زمان و غلظت هاي متفاوت ميانگين اندازه ژنوم 0.57 پيكوگرم را نشان داد. نتايج نشان داد كه غلظت كلشي سين و مدت زمان اعمال تيمار بر كلروفيل كل و كارتنوئيد تاثير معني داري نداشت ولي نتايج نشان داد كه افزايش غلظت و مدت زمان اعمال كلشي‌سين باعث افزايش وزن هزاردانه بذر، وزن هزارپوشينه با بذر، فعاليت آنزيم هاي پراكسيداز، پلي فنل اكسيداز، كاتالاز و درصد و عملكرد اسانس گرديده است. باتوجه به نتايج به‌دست آمده مي‌توان بيان داشت كلشي سين با غلظت 0.4 درصد و مدت زمان 48 ساعت قابليت القا پلي‌پلوئيدي را دارد.