بررسي وجود مواد خنثي كننده و شيرخشك در شيرخام و شير پاستوريزه توزيع شده در شهر بيرجند

Survey on the presence of powdered milk and neutralizers in raw and pasteurized milk in Birjand, Iran

شير از منابع مهم تغذيه‌اي بوده و تقلّب در شير يك تهديد جدي براي سلامتي انسان محسوب مي‌شود. اين مطالعه با هدف تعيين وجود تقلّب مواد خنثي كننده و شيرخشك در شيرخام و شير پاستوريزه توزيع شده در شهر بيرجند در سال 1397 طراحي و اجرا گرديد. در اين مطالعه توصيفي- تحليلي تعداد 271 نمونه شير (181 نمونه شير خام و 90 نمونه شير پاستوريزه) مورد بررسي و داده‌ها پس از تحليل آماري با نرم افزار spss در سطح معني‌داري 0/05>P مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، در هيچ يك از نمونه‌هاي شير مورد مطالعه مواد خنثي كننده مشاهده نشد. تعداد 17 نمونه (6/3 درصد) از شير‌هاي مورد مطالعه داراي شير خشك بودند و بيشترين توزيع فراواني نسبي شيرخشك (در نمونه‌هاي مثبت تقلّب شيرخشك)، مربوط به شير خام (14 نمونه) بود. در اين مطالعه ارتباط آماري معني‌داري بين فراواني نسبي شيرخشك با مكان فروش شير و فصل عرضه با وجود شيرخشك ارتباط معني­داري مشاهده گرديد. (0/05>P). به نظر مي‌رسد توزيع اين گونه محصولات دست‌كاري شده در مناطقي از شهر كه وضعيت اقتصادي و اجتماعي مردم مناسب نيست و نيز در فصل زمستان از شيوع بيشتري برخوردار باشد. با توجه به نتايج مطالعه حاضر وجود يك سيستم كنترل كارآمد، اتخاذ تدابير پيشگيرانه براي جلوگيري از آلودگي شير بسيار ضروري است.

Milk is one of the important nutritional sources, and milk adulteration is a serious threat to human health. The aim of this study was to determine the presence of the adulteration of neutralizing agents and powdered milk in raw and pasteurized milk distributed in Birjand, Iran, in 2018. In this descriptive-analytical study, powdered milk and neutralizing agents were examined in 271 milk samples (181 and 90 samples of fresh and pasteurized milk, respectively). The data were analyzed using SPSS software (version: 25). A p-value of less than 0.05 was considered statistically significant. The obtained results of the current study showed that none of the studied milk samples had neutralizing agents. Moreover, 17 samples (6.3%) of the studied milk samples were observed to be contaminated with powdered milk. The highest relative distribution of powdered milk was reported for raw milk (n=14). There was a statistically significant relationship between the relative frequency of powdered milk with milk supply location, and season of supply (P<0.05). It seems that the distribution of such manipulated products in the areas of the city that do not have a good economic and social condition and in winter is more prevalent. According to the results of the present study, the existence of an efficient control system and adoption of preventive measures to prevent milk contamination is really essential.