الگوي مخارج خانوارهاي ايراني در فاصله سال هاي 1392 تا 1396 با تأكيد بر روند مخارج سلامت بعد از طرح تحول سلامت

Iranian households expenditure pattern between 2013 and 2018 with emphasis on health care expenditure trends after Iran’s health transformation plan (IHTP)

زمينه و هدف: تحليل و برآورد الگوي مخارج خانوارها مي‌تواند به عنوان يكي از ابزارهاي مناسب جهت آگاهي بخشي به سياست‌گذار محسوب شود. اين مطالعه با هدف بررسي وضعيت سهم بخش‌هاي مختلف مخارج خانوارهاي ايراني با تأكيد بر بخش بهداشت و درمان انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش توصيفي حاضر با استفاده از داده‌هاي خام طرح آمارگيري مركز آمار ايران سال‌هاي 1392-1396 انجام‌شده است. بررسي الگوي مخارج خانوارها به تفكيك سهم 6 زيرگروه نسبت به كل مخارج خانوارها انجام شد. سهم مخارج بهداشت و درمان به تفكيك پنجك هاي درآمدي نيز در سال هاي قبل و بعد از طرح تحول سلامت بررسي شد. براي رسم نمودارها از نرم افزارهاي Excel 2010 و STATA 14 استفاده شد. يافته ها: در خانوارهاي شهري هزينه هاي مسكن و در خانوارهاي روستايي هزينه خوراك و پوشاك بيشترين سهم را در مخارج خانوار داشته است. از طرفي نيز هزينه‌هاي آموزش و تحصيل در هر دو گروه خانوارهاي شهري و روستايي داراي كمترين سهم در مخارج خانوار بوده است. سهم هزينه‌هاي بهداشت و درمان از كل مخارج خانوارهاي شهري و روستايي در سال‌هاي مطالعه و بعد از طرح تحول سلامت با افزايش همراه بوده و در تمامي پنجك ها به جز پنجك پنجم در خانوارهاي شهري نتايج مشابه است. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه تغييراتي قابل ملاحظه در الگوي مخارج خانوارها اتفاق افتاده است. سهم بهداشت و درمان بعد از طرح تحول سلامت همچنان افزايش يافته كه نشان مي دهد اين طرح نتوانسته به خوبي در راستاي هدف حفاظت ملي اقدام نمايد.

Background and Aim : Estimation and analysis of household expenditure patterns can always be considered as one of the most suitable tools to raise awareness of policy makers. The aim of this study was to investigate shares of different parts of Iranian household expenditures with emphasis on health care cost. Material and Methods: This descriptive study was conducted by using raw data about households expenditure obtained from Iran statistical center (1392-1396). The household expenditure patterns of 6 subcategories were analyzed. The share of health care expenditures on the basis of income quintiles were reviewed before and after the Iran’s health hransformation program (1392-1396). Excel 2010 and Stata 14 softwares were used for data analysis and drawing the charts. Results: In urban households, the cost of housing and in rural households cost of food and clothing had the highest shares in household expenditures. The costs of education in both groups of urban and rural households had the lowest share in household expenditures. The share of health care expenditures in urban and rural households has increased in the study years and after IHTP in all quintiles. Except for the fifth quintile in urban households, the results were similar. Conclusion: The results showed significant alterations in the household expenditure pattern. The shares of health care expenditure after the IHTP has increased, indicating that the program has not been successful to achieve the goal of household financial protection.