بازتاب اجراي قوانين عثماني در عراق بروضعيت اجتماعي اتباع ايراني مقيم عتبات عاليات؛«ازدواج وخدمت سربازي»

Reflection of the implementation of Ottoman law in Iraq on the social and legal status of Iranian citizens residing in Atbat-e-Aliat; “Marriage and military service”

با ارتقاء روابط ديپلماتيك بين دو دولت ايران وعثماني در قرن نوزدهم،ميزان حضور ايرانيان هم در شهرهاي مقدس عراق توسعه پيدا كرد.شرايط نابسامان سياسي و اقتصادي ايران،جستجوي شغل و درآمد بهتر و گرايشات مذهبي مواردي بود، كه در مهاجرت برخي از ايرانيان به عتبات عاليات تاثير داشت.دولت عثماني نسبت به حضور ايرانيان در عراق،نگرش مثبتي نداشت.سعي داشت با اعمال برخي قوانين سياسي واجتماعي،نفوذ ايرنيا ن در عراق را با محدوديت مواجه سازد. قانون ممنوعيت ازدواج ايرانيان با زنان عثماني و خدمت سربازي اجباري براي متولدين ايراني از زنان عثماني در راستاي اين اهداف صورت گرفت. سرپيچي اتباع ايراني در پذيرش اين قوانين وسخت گيري ماموران عثماني در اجراي آن ،از مواردي بود كه وضعيت اتباع ايراني مقيم عتبات عاليات را در قرن نوزدهم با دشواريهايي روبرو كرد.رسيدگي به اين مسائل،ديپلماسي پيچيده اي را در روابط ايران و عثماني ايجاد كرد.در اين پژوهش تلاش شده به روش تحليلي با واكاوي اسناد و منابع موجود در بايگانيهاي دوكشور ايران و عثماني به اين سوالات پاسخ داد: 1.رويكرد دولت عثماني در اجراي قوانين اجتماعي درشهرهاي مقدس عراق چه بود؟2.چرا ماموران عثماني در اجراي اين قوانين بر اتباع ايراني تاكيد داشتند؟يافته هاي پژوهش بيانگر آن است كه ديدگاه دولت عثماني درعراق با تصور براينكه دولت ايران در پشت صحنه فعاليت هاي سياسي ،مذهبي شيعيان در عراق قرار دارد.وعدم نظارت بر فعاليت هاي ايرانيان درعراق باعث قدرتمندتر شدن مليت ايراني در عراق و تهديد هويت عثماني در اين بخش از قلمرو تحت حاكميت خود خواهد شد،هيچگاه نظر مساعدي به حضور ايرانيان در شهرهاي مقدس عراق نداشتند.اعمال قوانين اجتماعي و حقوقي در ميان اتباع ايراني درراستاي اين نوع نگرش تقويت ميشد.

With the development of diplomatic relations between the two governments of Iran and the Ottoman Empire in the nineteenth century, the presence of Iranians in the holy cities of Iraq also expanded. The Ottoman government did not have a positive attitude towards the presence of Iranians in Iraq. It tried to limit the conditions for the presence of Iranian citizens in Iraq by enforcing some political and social. Law on the Acceptance of Ottoman Citizenship, Prohibition of Iranians Marrying Ottoman Women, and Compulsory Military Service for Iranian-born Women Were among these goals. The reluctance of Iranian citizens to accept such laws imposed by the Ottoman government, on the one hand, and the strictness of Ottoman officials in enforcing them, on the other, were among the issues that made the situation of Iranian citizens living in Atbat in the nineteenth century difficult. In this research, a descriptive, analytical method based on documents in the archives of the two countries answered the question: 1. What was the Ottoman government's approach to enforcing social laws in Iraq? Ottoman government in Iraq thought that the Iranian government was behind the scenes of Shiite political and religious activities in Iraq. There are Shiite political and religious groups in Iraq and the lack of monitoring of Iranian activities there will make the Iranian nation stronger and threaten the Ottoman identity in this part of the territory under their rule. They never had a favorable opinion of the presence of Iranians in the holy cities of Iraq.