كليدواژه :
چوب ياسا , چوپانان مغول , جامعه مغولى , فرمانروايى چنگيزخان
چكيده فارسي :
در جامعه هاي گذشته بخصوص آنجا كه مركب از غالبان و مغلوبان بوده است همواره اشيايي به صورت نمادين بيانگر مناسبات طبقاتي بوده اند. چنانكه تاج كلاه، دستار، ... چنين كارگردهايي نيز داشته اند. چنانكه به نظر مي‌رسد در جامعه ايراني عصر مغول تازيانه چنين نقش و كاركردي را برعهده داشته است. زيرا از جمله اقدامات چنگيزخان براى شكل دهى دولت و جامعه مغول، تخصيص اندازه‌اي معين از تازيانه براى هر طبقه‌اي بوده است؛ او تازيانه كوچك را براى چوپانان به عنوان طبقه فرودست مقرر كرده بود. از آنجا كه در نگاهى كلى، جامعه مغول شامل دوطبقه ممتازه و بندگان بوده است و چوپانان را مي‌توان تقريباً برابر با اكثريت بندگان دانست، تازيانه بلند خاص ممتازان آن جامعه يعنى جنگجويان مغول بايست بوده باشد. اگرچه براى جامعه سواركار و دامدار مغول استفاده دائمى از تازيانه امرى عادى به شمار مي‌آمده و هر دوطبقه همواره تازيانه‌اي به همراه داشته‌اند، اين اقدام چنگيزخان كه در اصل احياي يك قانون قديمي (ياسا) بوده است، موجب شد تازيانه براى تعيين موقعيت و منزلت اجتماعى كاربرد پيدا كند. اين علاوه بر همه كاربردهاى ديگرى بوده كه تازيانه در هر جامعه قديمى داشته است. به همين جهت براى جامعه و دولت مغول مي‌توان شيئيت تازيانه را شكل‌دهنده يكى از مهمترين نمادهاى اجتماعى هم در مناسبات درونى جامعه مغول و هم در رابطه با ملل مغلوبه دانست چنانكه در ايران عصر مغول هم شاهد بازسازي مناسبات زيردستان و زيرستان هستيم.
چكيده لاتين :
In the past societies, especially those composed of the victors and the defeated people, some objects have always symbolically represented class relations. Crowns, hats, turbans, etc., have also had such functions. It seems that in the Iranian society of the Mongol era, the whip had such a role and function. Because one of Genghis Khan's actions to form the Mongol state and society was to allocate a certain amount of flogging to each class; he had set a small whip for the shepherds as the lower class. Since, in general, Mongol society consisted of two classes: the privileged and
slaves, shepherds could be assumed to be almost equal to the majority of slaves, while the special long whip of the privileged members of that society must have been used for the Mongol warriors as well. Although the constant use of the whip was common for the Mongol equestrian and herdsman, and both classes always carried a whip, this action of Genghis Khan, which was originally a revival of an old law (Yasa), caused the whip to be used to determine social status and prestige. This is in addition to all the other uses that the whip has had in every ancient society. For this reason, for the Mongol society and state, the whip can be considered as one of
the most important social symbols, both in the internal relations of the Mongol
society and in relation to the defeated nations. As in the era of the Mongols, we are
