جستجو در معنا و تلقي مردم آذربايجان از مشروطه

Pursuing in the Azrbaijans’ people understanding and concept of Constitution

انقلاب مشروطه، سنت­ متفاوت حضور عامه مردم در مناسبات قدرت و پيكارهاي سياسي به جاي گذاشت. بنابراين بررسي ميزان فهم و درك آنان از مفهوم مشروطه­ در شناخت بيشتر زواياي فكري انقلاب ­مشروطه شايان توجه است. اين مقاله با استفاده از منابع اصيل و با اتكا به روش تحليل­ محتوا درصدد بر­آمده است سير تحول معنايي مشروطه در ميان عامه مردم و فرودستان در آذربايجان عصر مشروطه را مورد بررسي قرار­دهد. سوال اصلي اين است چه دريافتي از مشروطه در منظومه فكري عامه ­­مردم آذربايجان وجود­­داشت. به دليل ناآشنايي جامعه ايران با مشروطه اين مفهوم در ميان توده ­ها ناشناخته بود و تصوير روشني از ماهيت و مضمون آن وجود نداشت. بدين لحاظ توده ها، مشروطه را نه در معناي واقعي آن بلكه مطابق با نيازهاي خود درك­كردند و آن را در پيوند با آسايش و رفاه عمومي و عدالت و پايان ظلم و ستم كارگزاران دستگاه دولتي يافتند. عامه مردم در پي بهبود وضعيت اقتصادي و اجتماعي خود بودند و تحقق اين امر را مرتبط با استقرار حكومت مشروطه مي­دانستند. نكته قابل تأمل اينكه اين واژه در ادامه معادل عدالت­خواهي و قانون­ خواهي قرار­گرفت؛ چراكه اميد مي­رفت با تصويب قوانين زندگيشان سامان بهتري پيدا كنند.

Constitutional Revolution changed the tradition toward the presence of the general -public in power affairs and political battles. Therefore, the level of people’s understanding of the Constitutional concept is significant for understanding various aspects of the Constitutional Revolution. In this study, the proceed of the virtual evolution of the Constitution among the general public and inferiors has been investigated in Azerbaijan in the Constitution era using original and authentic references based on the content analysis method. The main question is what conception of Constitution existed among the general public of Azerbaijan. Due to the unfamiliarity of Iran society with the Constitution, this concept was strange to the majority of people, and there was no clear illustration of its nature and contents. For this reason, the majority influenced by constitutional activists perceived the Constitution based on their needs and not its real nature. They found it linked to the social welfare, comfort, justice, and the end of the cruelty of government organizations (agencies). The general public wanted to improve their economic and social conditions and thought they could achieve it via establishing a Constitutionalgovernment. The point is that this lexicon became equivalent to seeking justice and law because there was hope for passing law for better conditions