تحليل الگوي فضايي _ زماني كشت غلات در ايران

Analysis of spatio-temporal pattern of Cereals cultivation in Iran

كشاورزي به ويژه در كشورهاي در حال توسعه يكي از بخش‌هاي مهم اقتصاد به حساب مي‌آيد. با توجه به افزايش روز افزون جمعيت، تأمين امنيت غذايي افراد به چالشي بزرگ تبديل شده است، تا جايي كه كه رفع گرسنگي به عنوان يكي از اهداف اصلي توسعه هزاره تعيين شده است. در همين زمينه، با توجه به استراتژيك بودن غلات و نقش مؤثر آن در تأمين امنيت غذايي كشور، هدف از پژوهش حاضر تحليل روند تغييرات فضايي و زماني سطح زيركشت غلات(گندم و جو) طي يك دوره 15 ساله از 1382 تا 1397 است. در اين مطالعه روش پژوهش به صورت توصيفي تحليلي است. گردآوري اطلاعات با روش كتابخانه‌اي و داده‌هاي رسمي جهاد كشاورزي و مركز آمار ايران صورت گرفته است. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از تكنيك‌هاي آمار فضايي در محيط نرم‌افزار Arc map انجام شده است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد در سطح ملي تغييرات با كاهش نسبي سطح زيركشت جو و كاهش قابل توجه سطح زيركشت گندم همراه بوده است. نتايج پژوهش در سطح استان‌ها بيانگر كاهش نسبي نوسانات و دامنه تغييرات سطح زيركشت غلات در بين استان‌هاي كشور است و به عبارتي توازن نسبي در اختصاص زمين به كشت گندم و جو در بين استان‌ها ايجاد شده است. نتايج تحليل فضايي سطح زيركشت غلات نيز نشان مي‌دهد كه محل تمركز كشت غلات عمدتاً در برخي شهرستان‌هاي واقع در غرب و شمال غرب ايران است.

Agriculture is one of the most important sectors of the economy, especially in developing countries. Due to growing population, food security has become a major challenge and elimination of hunger is identified as one of the main goals of the millennium development goals. In this regard, considering the strategic nature of cereals and its effective role in ensuring food security in the country, the purpose of this study is to analysis the trend of spatial and temporal changes in cereals (wheat and barley) over a 15year period from 2003 to 2018. In this study, the research method is descriptive-analytical. The data were collected documentary based on the official data published by Ministry of Agriculture Jihad and Statistics Center of Iran. Data analysis was performed using spatial statistics techniques in the ArcMap software environment. The results of the study show that at the national level, changes have been made with a relative reduction in the area under barley cultivation and a significant reduction in the area under wheat cultivation. The results of the research at the provincial level indicate a relative decrease in fluctuations and the range of changes in the area under cereals cultivation among the provinces of the country, in other words, a relative balance has been created in the allocation of land to wheat and barley cultivation among the provinces. The results of spatial analysis of cereal cultivation area also show that the focus of cereal cultivation is mainly in some counties located in the west and northwest of the Iran.