اسطوره‌كاوي "عاشقانۀ خسرو و شيرين" در متون ادبي-هنري ايران (با تاكيد بر دوره معاصر)

The mythology of romance "Khosrow and Shirin" in contemporary literary and artistic texts

روايت‌هاي اسطوره‌اي و اسطورۀ نام‌ها در طول زمان متاثر از حوضچه‌هاي معنايي است كه در آن تكوين مي‌يابند. ازاين‌رو، يك متن در دوره‌هاي گوناگون داراي دلالت‌پردازي‌هاي متفاوتي مي‌شود. متن‌هاي ادبي-هنري در بستر شكل‌گيري‌شان بهتر شناخته شده و مناسب‌تر رمزگشايي مي‌شوند؛ اين امر شناخت كامل‌تري از الگووارۀ حاكم بر فرهنگ هر دوره را در پي دارد. عاشقانۀ خسرو و شيرين، در دوره‌هاي مختلف ايران تا دورۀ معاصر همواره مورد توجه قرار گرفته؛ نگارگران، شاعران و نويسندگان زيادي به آن پرداخته‌اند و يكي از پركاربردترين اسطوره‌هاي متون ادبي-هنري به شمار مي‌آيد. پژوهش حاضر با هدف شناسايي تاثير عوامل معاصر؛ زمان، فرهنگ جامعه و نوع نگرش خالق بر ارائۀ روايت به مطالعۀ بينامتني و اسطوره‌كاوي اين روايت در متون متفاوت دورۀ معاصر مي‌پردازد. اين پژوهش به شيوۀ توصيفي-تحليلي به جست‌وجوي عوامل تاثيرگذار بر آثار معاصر و نحوۀ استفادۀ هنرمند از آن‌ها براي پاسخ به اين پرسش مي‌پردازد: «بستر زمان، فرهنگ معاصرِ جامعه و نوع نگرش آفريننده چه تاثيراتي بر نحوه ارائۀ روايت و استفاده از خرده‌روايت‌ها ايجاد كرده است؟» نتايج نشان مي‌دهد تحولات، وقايع، ارتباطات و تغيير جامعه به‌طورِمستقيم بر نحوه تفكرِ آفريننده تاثير گذاشته و خرده‌روايت‌هاي جديدي را در ارائه عاشقانۀ خسرو و شيرين در آثار معاصر ايران باعث شده است.

Mythological narratives and myths of names are influenced by the semantic pools in which they develop over time. Hence, a text has different meanings in different periods. Literary-artistic texts are better known and more appropriately decoded in the context of their formation; This leads to a more complete understanding of the pattern governing the culture of each period. Khosrow and Shirin's romance has always been considered in different periods of Iran up to the contemporary period; It has been studied by many painters, poets and writers and is one of the most widely used myths in literary and artistic texts. The present study aims to identify the impact of contemporary factors; The time, culture of the society and the type of the creator's attitude towards presenting the narrative deal with the intertextual study and myth-mining of this narrative in different texts of the contemporary period. This research descriptively-analytically seeks the factors influencing contemporary works and how the artist uses them to answer the question: "Has he created sub-narratives?" The results show that developments, events, communications and changes in society have directly affected the creative thinking and have caused new sub-narratives in the romantic presentation of Khosrow and Shirin in contemporary Iranian art works.