تحليل اثر عوامل اقليمي و خشكسالي بر روي رواناب ورودي و خروجي به دشت خوزستان در حوضه كارون

Analysis of the Effect of Climatic Factors and Drought on Inflow and Outflow from the Khuzestan Plain in the Karun Basin

طي سال‌هاي اخير جريانات خروجي از حوضه كارون بزرگ به خصوص در محدوه‌ درون استان خوزستان با افت شديدي رو به رو شده است. هدف از اين مطالعه بررسي اثر عوامل اقليمي و خشكسالي بر روي رواناب ورودي و خروجي حوضه كارون در دو بخش درون استان خوزستان و محدوده حوضه در خارج استان بود. نتايج نشان دهنده شروع تغييرات نامطلوب عوامل اقليمي طي دو دهه آخر اين مطالعه مي‌باشد به‌طوري‌كه طي اين دوره به خصوص ده سال اخير مطالعه شاهد كاهش زيادي در ميزان بارش نسبت به دهه قبل آن در حوضه كارون رخ داده است.. تغييرات دماهاي ميانگين، حداقل و حداكثر، تبخير و خشكسالي نيز طي دو دهه اخير افزايشي بوده است. همچنين نتايج مربوط به ميزان اثر پارامترهاي اقليمي بر دبي حوضه كارون بزرگ نشان داد در محدوده داخل استان خوزستان 83 درصد تغييرات دبي خروجي توسط پارامترهاي اقليمي (بهترتيب شامل بارش، خشكسالي و دماي حداكثر) تحت تأثير قرار گرفته است و در محدوده حوضه در خارج استان خوزستان 82 درصد تغييرات دبي، ناشي از پارامترهاي اقليمي (به ترتيب شامل بارش، دماي حداكثر و خشكسالي) مي‌باشد. اين درحالي است كه جريانات سطحي حوضه طي دهه اخير نسبت به ساير دهه‌ها شرايط بحراني‌تر داشته است و در خارج استان خوزستان (ورودي به استان) كاهش حدود 27 درصدي و در داخل استان و خروجي حوضه كاهش 44 درصدي داشته است. با توجه به اثر كم و بيش يكسان اقليم بر هردو محدوده مي‌توان اين تغييرات و كاهش شديد را به وجود عامل ديگري از جمله مديريت سرزمين و عوامل انساني نسبت داد.

In recent years, the outflows from the Karun Basin, especially in the interior of Khuzestan province, have decreased significantly. This study aimed to investigate the effect of climatic factors and drought on the inflow and outflow of the Karun basin in two parts (basin area inside Khuzestan plain and basin area outside Khuzestan plain). The results indicate the onset of adverse climate change during the last two decades. During this period, especially in the last ten years, the study has witnessed a large decrease in rainfall compared to the previous decade in the Karun Basin. Changes in average, minimum, and maximum temperatures, evaporation and drought have also increased during the last two decades. Also, the results related to the effect of climatic parameters on the output discharge of the Karun basin showed that in Khuzestan province 83% of the output discharge changes were affected by climatic parameters (including rainfall, drought, and maximum temperature, respectively) and outside Khuzestan, 82% of discharge changes are due to climatic parameters (including rainfall, maximum temperature, and drought, respectively). Meanwhile, the surface currents of the basin during the last decade have been more critical than other decades and the output discharge outside Khuzestan (input to the province) has decreased by about 27%, and inside the province and the output of the basin has decreased by 44%, which due to the almost identical effect of climate on both areas, these changes can be attributed to the existence of other factors, including land management and human factors.