پديد آورندگان :
جليليان، سپيده دانشگاه آزاد اسلامي واحد اراك - گروه زراعت، اراك، ايران , مدني، حميد دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت، اراك، ايران , وفايي تبار، موسي الرضا مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان تهران - بخش تحقيقات پنبه، ايران , ساجدي، نورعلي ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزي - ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﯾﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ- ﺑﺨﺶ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﭘﻨﺒﻪ و ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻟﯿﻔﯽ، وراﻣﯿﻦ، اﯾﺮان
كليدواژه :
پنبه , هيبريد , هتروزيس , مورفولوژيك , تراكم گياهي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: بر اساس بررسي‌هاي انجام گرفته با افزايش تراكم بوته، واكنش ارقام پنبه از نظر عملكرد و زودرسي يكسان نيست و عملكرد محصول در مناطق با شرايط آب و هوايي مختلف، حتي با تراكم كاشت يكسان براي يك رقم معين نيز متفاوت است بنابراين تعيين مناسب ترين تراكم كشت براي ارقام جديد پنبه در مناطق اقليمي مختلف نقش مهمي در توليد محصول و مصرف بذر بهينه پنبه دارد. لذا به منظور تعيين ميزان عملكرد و بررسي اجزاي عملكرد ارقام جديد پنبه از ابعاد بهزراعي اين مطالعه در ورامين انجام پذيرفت.
مواد و روش‌ها: در اين پژوهش كه در مزرعه بخش تحقيقات پنبه و گياهان ليفي ورامين انجام شد تعداد ده ژنوتيپ پنبه شامل شش رقم ورامين، بختگان، ساجدي، ساحل، T2،T14 و چهار هيبريد (ساحل× ساجدي)، (بختگانT2×)، (ورامينT14×) و (ساجديT14×) تحت سه تراكم گياهي 5.5 ، 6.4 و12.8 بوته در مترمربع در يك آزمايش مزرعه اي از نوع اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار و در طي سال‌هاي 1396 و1397 مورد ارزيابي قرار گرفتند. در طول فصل رشد و بعد از مرحله رسيدگي فيزيولوژيك صفات كمي شامل عملكرد بوته، وزن غوزه، تعداد غوزه در بوته، وزن الياف بوته، وزن پنبه دانه در بوته و ارتفاع بوته اندازهگيري شد.
يافته‌ها و نتيجه گيري: نتايج تجزيه واريانس نشان داد در اين آزمايش بين ارقام پنبه در هر دو سال انجام آزمايش و بين سطوح مختلف تراكم كشت در سال زراعي 1396 اختلاف آماري معني‌داري وجود داشت. تفاوت‌هاي مذكور از نظر عملكرد بوته، تعداد غوزه در بوته، وزن الياف در بوته و وزن پنبه دانه در بوته مطرح است. نتايج مقايسه ميانگين اثر متقابل رقم و تراكم بر عملكرد بوته نشان داد هيبريد ورامينT14× در تراكم 5.5 بوته در مترمربع به‌ترتيب در سال‌هاي زراعي 1396 و 1397 داراي بيشترين عملكرد بوته، تعداد غوزه در بوته، وزن الياف، وزن پنبه دانه در بوته نسبت به ساير ارقام و هيبريدها بود. همچنين نتايج اين مطالعه نشان داد تراكم 5.5 بوته در مترمربع براي پنبه و خصوصا براي هيبريد وارمينT14× كه داراي خصوصيات كمي و كيفي مطلوبتري نسبت به ساير ارقام بود مطلوب و قابل توصيه است.
چكيده لاتين :
To investigate the agronomic response of cotton cultivars and hybrids at different densities this study was conducted in 2017 and 2018 on the farm of the National Cotton Research Institute, Varamin, Iran. 10 cultivars and hybrids including Varamin, Bakhtegan, Sajedi, Sahel, T2, T14 and hybrids (Sahel × Sajedi), (Bakhtegan ×T2), (Varamin ×T14), and (Sajedi ×T14) under 5.5, 6.4 and 12.8 plants per square meter were evaluated. The field experiment was performed as a split-plot in a randomized complete block design with 4 replications. During the growing season and after the physiological maturity stage, plant yield, boll weight, number of bolls per plant, plant fiber weight, seed weight per plant, and plant height were carefully measured. During the growing season and after the physiological maturity stage, plant yield, boll weight, number of bolls per plant, plant fiber weight, seed weight per plant, and plant height were carefully measured. The results of comparing the mean interaction of cultivar and plant density on plant yield showed that ور hybrid cultivar Varamin× T14 at a density of 5.5 plants per square meter in the crop years 2017 and 2018, respectively, had the highest plant yield, a number of bolls per plant, fiber weight, grain weight per plant To other cultivars and hybrids studied. Also, the results of this study showed that the density of 5.5 plants per square meter is very suitable and recommended for cotton and especially for the new hybrid of Varmin×T14, which had better quantitative and qualitative characteristics than other cultivars.
