عنوان مقاله :
تحليل فضايي و مدل‌سازي محوطه‌هاي دوران اسلامي شهرستان خنج با استفاده از تحليل تركيبي AND-GIS
عنوان به زبان ديگر :
Spatial analysis and modeling of Islamic period sites in Khanj city using combined AND-GIS analysis
پديد آورندگان :
رضايي، مسلم پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري - گروه باستان‌شناسي دوران اسلامي، ايران , مرتضايي، محمد پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري - گروه باستان‌شناسي دوران اسلامي، ايران
كليدواژه :
مدل‌سازي , توزيع مكاني , باستان‌شناسي دوران اسلامي , شهرستان خنج GIS
چكيده فارسي :
در تفكر نوين جامعة علمي و دانشگاهي، كاربردي كردن علوم و هدايت آن به سمت رفع نيازهاي اساسي جامعة از اهم وظايف به‌شمار مي‌آيد. شناسايي پديده‌هاي باستاني به كمك علوم مكاني نظري GIS منجر به شناسايي چگونگي استقرار هر يك از پديده‌هاي انساني در گذشته مي‌شود. هدف اصلي پژوهش مدل‌سازي مكاني جهت تحليل و توزيع مكاني محوطه‌هاي اسلامي شهرستان خنج است. اين پژوهش از نظر هدف بنيادي و از نظر روش تحقيق توصيفي-تحليلي و مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي و داده‌هاي باستان‌شناختي است. شاخص‌هاي منتخب در دو مرحله از طريق مطالعه سوابق (طرح‌هاي تحقيقاتي، كتب، ...) و بهره-گيري از آراء خبرگان گردآوري شده است، با روش دلفي ادغام گرديدند. 14 شاخص در اين بخش شناسايي شدند و در ادامه براي شناسايي ميزان اثرگذاري شاخص‌ها و معيار‌ها بر همديگر و رتبه‌بندي از مدل تحليلي تركيبي Anp-Dematle بهره گرفته شده است.در انتها به‌وسيله نرم‌افزار GIS و استفاده از تحليل فازي همپوشاني گرديدند؛ نتايج تحقيق نشان مي‌دهد؛ معيار عرض جغرافيايي (a3) با ميزان اثرگذاري 0.120 اثرگذارترين شاخص و پس از آن معيارهاي شيب (c3) و ارتفاع (b1) با ميزان اثرگذاري 0.118 و 0.117 در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند. نتايج منتج از تحليل شاخص‌هاي 14گانه در محيط نرم‌افزار ArcGIS مؤثر در تعيين پراكنش فضايي نقاط 93 گانه باستان‌شناسي نشان مي‌دهد كه دوري و نزديكي به آب، خاك مناسب، ارتفاع مشخص از دلايل شكل‌گيري استقرارها در اين شهرستان است. وابستگي به سه ويژگي مهم يعني؛ آب، خاك مناسب براي كشاورزي و ارتفاع مناسب از مهم‌ترين دلايلي است كه استقرارگاه‌هاي اين منطقه را تحت تأثير قرار مي‌دهد.
چكيده لاتين :
In the modern thinking of the scientific and academic community, applying the sciences and guiding them towards meeting the basic needs of the society is one of the most important tasks. Identification of ancient phenomena with the help of GIS theoretical spatial sciences leads to the identification of how each of human phenomena was established in the past. The main purpose of the study is spatial modeling for spatial analysis and distribution of Islamic sites in the city of Khanj. This research is basic in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of research method and is based on library studies and archaeological data. The selected indicators were collected in two stages through the study of records (research projects, books, ...) and using the opinions of experts, were integrated by Delphi method. 14 indicators were identified in this section, and then the Anp-Dematle hybrid analytical model was used to identify the impact of the indicators and criteria on each other and to rank them. Finally, they were overlapped byGIS software and using fuzzy analysis; The research results show; Latitude criterion(a3) with the effect of 0.120 is the most effective index, followed by slope (c3) and height (b1) with the effect of 0.118 and 0.117.The results of the analysis of 14 indicators in the ArcGIS software environment effective in determining the spatial distribution of 93 archaeological sites show that the distance and proximity to water, suitable soil, a certain height are the reasons for the formation of settlements in this city.
عنوان نشريه :
مطالعات باستان شناسي دوران اسلامي
