تأثير پايداري بندهاي گابيوني با سرريز پلكاني از نظر كنترل رسوب و سيلاب (مطالعه موردي: حوضه آبخيز خائيز، بهبهان، استان خوزستان)

Gabion a Stepped Spillway Dams Lasting Impact of Sediment and Flood control in Watershed Khayiz, Khuzestan, Iran

بندهاي گابيوني (Gabion Dams) سازه­هاي كوچكي هستند كه به منظور كاهش سرعت جريان و شيب آبراهه و مهار فرسايش در آبراهه­ها احداث مي­گردند. احداث اين بندها در حوضه­هاي آبخيز موجب تغييرات در زمان تمركز شده كه در كنترل سيل و مهار رواناب تاثير بسزايي دارد. حوضه آبخيز خائيز واقع در شهرستان بهبهان استان خوزستان كشور ايران يكي از زير حوضه­هاي آبخيز بسيار مهم اين شهرستان مي­باشد. در اين حوضه در فصول بارندگي، ايجاد سيلاب موجب فرسايش اراضي منطقه و انتقال رسوبات فراوان به پايين­دست مي­گردد. در اين تحقيق با مطالعه منطقه و شرايط توپوگرافي و عمليات حفاظتي صورت گرفته، تغييرات زمان تمركز، ضريب نگهداشت و دبي سيلاب قبل و بعد از اجراي عمليات حفاظتي مورد مقايسه قرارگرفته است. در اين زمينه پارامترهاي تعداد و ارتفاع بندها، گروه هيدرولوژيكي خاك، شيب آبراهه، زمان تمركز، هيدرولوژي منطقه، مساحت حوضه و حجم رسوبگيري سازه­ها مورد بررسي قرارگرفت، باتوجه به بررسي صورت گرفته مي­توان نتيجه گرفت احداث بندهاي گابيوني به تنهايي نمي­تواند تاثير قابل ملاحظه­اي در كنترل رواناب داشته باشد و اجراي همزمان عمليات هاي ديگر آبخيزداري همچون عمليات بيولوژيك و بيومكانيكي جهت تحقق اهداف طرح بسيار ضروري است.

The Gabion dams are small structures that constructed for reduction of flow rate and streams gradient to inhibit erosion in streams. Constructing gabion dams in the Sub-basin causes changes in the concentration time and has a significant influence on runoff. Khayiz Sub-basin is located in the County of Iran's Khuzestan Province, is one of the very important basin. In this basin during the rainy season, floods cause erosion of the region and transfer of abundant sediments downstream. In this study, by studying the area and topographic conditions and protection operations, concentration time changes and retention coefficient, flood discharge before and after protection operations have been compared. Hence, the parameters of the number and height of dams, soil hydrological group, stream slope, concentration time, hydrology of the area and basin area, sedimentation volume of structures were investigated. It can be concluded that the construction of gabion dams alone cannot have a significant impact on runoff control and the simultaneous implementation of other watershed management operations such as biological and biomechanical operations is essential to achieve the objectives of the study.