معرفي و بررسي دست‌نوشتۀ «نوباوۀ روم» اثر سايلي قَرشي

Overview and examination of the Nobave- ye Rome’s manuscript by Sayeli Qarshi

سايلي قَرشي، شاعر قرن دهم هجري و از جمله شاعران مهاجر به سرزمين عثماني است. وي اشعار خود را در مجموعه اي موسوم به «نوباوۀ روم» گردآوري و در سال 908ه.ق. به سلطان بايزيد دوم تقديم كرده است. يكي از نسخ خطي اين اثر در كتابخانه فاتح استانبول نگهداري مي‌شود. با توجه به اين كه سايلي به كتابت نيز اشتغال داشته است؛ به احتمال قريب به يقين، اين دست‌نوشته به خط خود اوست. «نوباوۀ روم» مشتمل بر يك ديباچه و 2880 بيت از اشعار سايلي است كه در قالب‌هاي رايج شعر فارسي بويژه غزل سروده شده و تاكنون بررسي و تصحيح نگرديده است. پژوهش پيش رو كه به معرفي اين شاعر و بررسي اشعار وي- پس از تصحيح آن- اختصاص دارد؛ به شيوۀ توصيفي- تحليلي و با استناد به دست‌نوشتۀ «نوباوۀ روم» و ديگر منابع كتابخانه‌اي انجام گرفته است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه سايلي از شاعران متوسط مكتب وقوع در آسياي صغير است. تقريب به معشوق، رقيب‌ستيزي، اغراق در لذت آزارخواهي، سگيه‌سرايي، حضور معشوق مذكّر و ... همراه با سادگي و رواني زبان و كاربرد عاميانه‌ها از خصايص مكتب وقوع است كه با بسامد بالا در «نوباوۀ روم» به چشم مي‌خورد.

Sayeli Qarshi is a poet of the tenth century AH. He is one of those poets who immigrated to the Ottoman lands. He collected his poems in a Collection called Nobave- ye Rome in 908 AH. Moreover, dedicated it to Sultan Bayazid II. One of the manuscripts of this work, is kept in the Fateh Library in Istanbul. Most likely he was also involved in writing and this manuscript is in his own handwriting. The Nobave- ye Rome consists of a preface and 2880 verses of other poems, which have been written in the common forms of Persian poetry, especially sonnets, and it have not been studied and corrected so far. The forthcoming research is devoted to introducing this poet and reviewing his poems after correcting it; it has been done in a descriptive-analytical way and with reference to this manuscript and other library sources. The results of this study show that Sayeli is one of the average poets of the Maktab-e Voqou in Minor Asia. Approach to the beloved, anti-rivalry, exaggeration in the pleasure of harassment, Sagieh-Soraie, the presence of the male lover, etc., along with the simplicity and mentality of the language and usage of slang, are the characteristics of the Maktab-e Voqu that can be seen with high frequency in Nobave- ye Rome.