كليدواژه :
تحليل فضايي , شهر قم , تله‌هاي فضايي فقر شهري , محروميت شهري
چكيده فارسي :
وجود تله هاي فضايي فقر باعث عدم توسعه شهري منسجم و موثر ميشود و به جامعه شهري بسيار آسيب مي رسانند. ساكنان تله هاي فقر شهري از محروم ترين شهروندان هستند؛ از كمترين امكانات و خدمات شهري برخوردار هستند و يكپارچگي بسيار ضعيفي با بافت شهري و ساكنان شهري دارند. توجه سياست گذاري هاي شهري به تله هاي فقر و جلوگيري از پيدايش و عميق تر شدن آن ها بسيار مهم و ضروري است كه بر اين اساس ابتدا بايد عوامل موثر شناخته شوند تا سياست هايي مطابق با آن ها طراحي و اجرا شوند. در اين مطالعه به تحليل فضايي تله هاي فقر در شهر قم پرداخته شد. در اين فرآيند، براي بررسي عوامل موثر و سپس سنجش ميزان فقر و محروميت محدوده ها از مدل تحليل عاملي نوع R استفاده شد، نتايج يافته ها نشان داد كه 5 عامل از عوامل اصلي و تاثيرگذار بر پيدايش تله هاي فقر در شهر قم مي باشند و اين عوامل در مجموع 93/88 درصد از فقر شهري را تبيين مي كنند. با استفاده از امتياز عاملي محدوده ها، گونه ها به 5 طيف از محدوده هايي با ميزان فقر بسيار كم تا محدوده هايي با شدت فقر بسيار زياد طبقه بندي شدند. در اين دسته بندي تله هاي شهرك صاحب الزمان، جمكران و اسماعيل آباد داراي بيشترين ميزان فقر و محروميت شهري بودند. براي سنجش پراكنش فضايي تله هاي فقر از ضريب موران و آماره عمومي G استفاده شد. نتايج نشان داد كه اين الگو در شهر قم خوشه اي و با تمركز بالاست و همچنين نتايج تحليل همبستگي نشان داد ميزان محروميت تله ها با شاخص هاي تعداد شاغلان در گروه كارگران ساده، نرخ اجاره نشيني، نرخ بي سوادي، فقدان تسهيلات اوليه مسكن، مسكن ناپايدار و بي كيفيتي محيط مسكوني همبستگي بسيار قوي دارند. بنابراين مهمترين اقدامات بايد در جهت بهبود وضعيت مسكن، بهبود وضعيت اشتغال و بهبود دسترسي به خدمات عمومي از جمله خدمات آموزشي صورت گيرد.
چكيده لاتين :
The poverty traps in urban areas cause lack of effective development in the society and harm the urban society. The residents of these urban poverty traps are the poorest ones. They always have the minimum urban services and facilities and are in the lowest level of integration with the urban context and its residents. Paying serious attention to urban policies which seems very necessary and important can prevent the emergence and deep poverty traps. Therefore, the effective factors, at first, should be characterized and then, policies should be designed and implemented in accordance with them. In this study, the most important factors affecting the formation of spatial poverty traps in the city of Qom have been examined. In this process, to review the factors affecting the formation of spatial poverty traps and measuring the poverty level, the factor analysis type R was used. The results showed that five factors are the main effective factors of the emerging poverty traps in Qom which explain 88.93 percent of urban poverty in this city. Using the factor score, the traps were classified to 5 ranges, from very low to very high poverty rates. In this classification Sahrak Saheb-al Zaman, Jamkaran and Ismael Abad’s traps had the highest level of poverty. To measure the spatial distribution of urban traps Moran's I coefficient and General Statistics G were used. The results showed that the spatial distribution of poverty traps has cluster pattern with a high concentration. Also, the results of correlation analysis showed that poverty rate of traps has a strong correlation between the indices of the number of unskilled workers, rental house rates, the rate of illiteracy, lack of basic facilities of housing, unsustainable housing, and poor quality of the residential environment. So the most important action plan should be done to improve housing conditions, improving employment and improving access to public services such as educational services.
