مكانهاي ناپايدار شهري در برابر زلزله (مطالعه موردي: بافت فرسوده شهر خرم آباد)

The Unstable Urban Locations against Earthquake (A Case Study: Worn-out Texture of Khorramabad)

كشور ايران به دليل قرار گيري روي كمربند زلزله‌خيز جهان به طور مكرر با زلزله مواجه ميشود. به تبع شهر خرمآباد نيز از اين قاعده مستثني نبوده و با توجه به وجود گسلهاي اصلي و فعال در منطقه در پهنه خطر زلزله خيزي بالا قرار گرفته است. بافت قديم شهر خرمآباد نيز بر اثر قدمت بناها، فرسودگي بافت و دسترسي نامناسب و عرض كم معابر، ضعف زيرساختها، به عرصه هاي آسيب پذير در برابر حوادث و سوانح طبيعي و انسان ساخت تبديل شده است. هدف اصلي اين پژوهش، بررسي و تحليل عناصر تأثيرگذار بر ميزان ناپايداري بافتهاي فرسوده در راستاي افزايش ايمني اين بافتها جهت ارتقاء شرايط سكونت و در واقع توسعه پايدار آن بافتها ميباشد. ماهيت تحقيق، نظري-كاربردي و نوع مطالعه، توصيفي ـ تحليلي است. از اين رو در اين پژوهش، ميزان آسيب پذيري و ناپايداري بافت فرسوده شهر خرمآباد در مقابل زلزله بررسي شده است و با ديدگاه كل نگر شاخصهاي اجتماعي، اقتصادي، كالبدي، خدمات اضطراري، درجه زلزله خيزي و... بررسي و با مدل AHP ميزان ناپايداري شاخصهاي مذكور اولويت‌بندي و تحليل گرديده است. نتايج پژوهش نشان ميدهد كه در اكثر شاخصهاي مورد بررسي بويژه در زمينه شاخصهاي كالبدي مانند؛ سطح اشغال، اندازه قطعات، مصالح ساختماني، قدمت ابنيه، وضعيت دسترسي، دسترسي به خدمات اضطراري و... بافت فرسوده شهر خرمآباد آسيب پذير بوده و ناپايدار ميباشد و كارايي لازم را در مقابل بحران احتمالي ندارد

Iran is frequently faced with earthquakes due to its location on the earthquake-prone belt of the world. Consequently, the city of Khorramabad is no exception to this rule and due to the existence of major and active faults in the region is in the high seismic hazard zone. Lack of roads, weak infrastructure, has changed the areas vulnerable to natural and man-made accidents. The main objective of this study was to investigate and analyze the elements influencing the rate of instability of worn-out tissues in order to increase the safety of the tissues to enhance the conditions of residence and its sustainable development. The nature of research is theoretical-applied and the type of study is a descriptive-analytical one. Therefore, in this study, the degree of vulnerability and instability of the worn-out tissue of Khorramabad against earthquakes has been investigated and with a holistic view of social, economic, physical indicators, emergency services, and seismicity. The AHP model has been used and the degree of instability of these indicators has been prioritized and analyzed. The results show that in most of the studied indicators, especially in the field of physical indicators such as occupancy level, part size, building materials, building age, access status, access to emergency services, the worn-out tissue of Khorramabad is vulnerable and unstable and does not have the necessary efficiency against a possible crisis.