تحليل فضايي و مكانيابي شهرك صنعتي شهرستان جلفا با استفاده از مدلهاي AHP و ELECTRE

Spatial Analysis and Locating the Industrial Town of Jolfa Using AHP and ELECTRE Models

مكان مناسب براي استقرار فعاليتهاي صنعتي يكي از ضرورتهاي توسعه صنعتي به شمار مي‌رود، بنابراين پرداختن به موضوع مكانيابي و ارزيابي اينكه تا چه حد مكان گزيني شهركهاي صنعتي مناسب است و وضعيت اين شهركها نسبت به همديگر و نسبت به مكان گزيني مطلوب چگونه است مهم مي‌باشد. هدف اصلي اين تحقيق، تحليل فضايي و مكانيابي شهرك صنعتي شهرستان جلفا با استفاده از روشهاي تلفيقيAHP و ELECTRE مي‌باشد. نوع تحقيق كاربردي و روش تحقيق توصيفي- تحليلي بوده و براي جمع‌آوري دادهها از مطالعات اسنادي، كتابخانه‌اي و روش دلفي استفاده شده است. به‌طوري­كه بعد از انتخاب معيارهاي اوليه، در چهار گروه طبقه‌بندي شدند. سپس سؤالات و پرسشنامه تدوين گرديد. در روش دلفي از 20 نفر از كارشناسان و متخصصان نظرخواهي به‌عمل آمد. به اين ترتيب دادهها جمع‌ آوري و مورد استفاده قرار گرفتند. براي تلفيق معيارها و زيرمعيارها به منظور شناسايي و تعيين وزن آنها از مدلAHP در محيط نرم‌افزارExpert choice استفاده گرديد. در مرحله بعد با اعمال وزنهاي حاصل از مدل AHPدر محيطGIS به پهنه‌بندي اراضي شهرستان جلفا اقدام شد. سپس پهنههاي كاملاً مناسب بالاي 50 هكتار انتخاب و با استفاده از مدل ELECTRE با توجه به 16معيار مهم دخيل در مكانيابي بهينه شهركهاي صنعتي، ارزيابي و رتبه‌بندي شد و مناسب‌ترين مكانها در راستاي ارزيابي مكان فعلي شهرك صنعتي شهرستان جلفا مورد شناسايي قرار گرفت. نتايج حاصل از مقايسه پهنه هاي انتخاب شده براي استقرار شهرك صنعتي با مكان فعلي آن، نشان داد كه مكان فعلي شهرك صنعتي در شهرستان جلفا با اصول و ضوابط مكانيابي مطابقت ندارد. از ويژگيهاي مكان پيشنهادي براي احداث شهرك صنعتي در شهرستان جلفا، اين منطقه با مساحت 83 هكتار، در ارتفاع 987 متري از سطح درياهاي آزاد و در زمينهايي با شيب 2 درصد قرار دارد. لازم به ذكر است كه به دليل وجود ميكروگسل هاي زياد در منطقه جلفا، مكان پيشنهادي در فاصله37/1897 متري از گسلهاي موجود، به دور از زمينهاي كشاورزي، باغات و جنگل و از نظر سنگ شناسي در زمينه اي مقاوم قرار گرفته است.

A suitable place for the establishment of industrial activities is one of the indispensable factors for industrial development, so addressing the issue of locating and assessing the location of industrial settlements is appropriate and the situation of these settlements in relation to each other and to the desirable location is important. The main purpose of this research is spatial and location analysis of Jolfa industrial town using combined AHP and ELECTRE methods. The type of research is applied and the research method is descriptive-analytical and documentary, library and Delphi studies have been used to collect the necessary data. After selecting the initial criteria, they were classified into four groups. Then questions and questionnaires were developed. In the Delphi method, 20 experts and specialists were polled. In this way, the data were collected and used. AHP model in Expert choice software environment was used to combine criteria and sub-criteria in order to identify and determine their weight. In the next stage, by applying the weights obtained from the AHP model in the GIS environment, the lands of Jolfa were identified. Then, completely suitable zones above 50 hectares were selected and evaluated and ranked using the ELECTRE model according to 16 important criteria involved in the optimal location of industrial settlements, and the most suitable sites were identified in order to evaluate the current location of Jolfa industrial town. The results of comparing the zones selected for the establishment of the industrial town with its current location showed that the current location of the industrial town in Jolfa does not correspond with the principles and criteria of a suitable location. One of the features of the proposed location for the construction of an industrial town in Jolfa is that the town with an area of ​​83 hectares is located at an altitude of 987 meters above the sea level and exists on lands with a slope of 2%. It should be noted that due to the presence of many micro-faults in Jolfa region, the proposed site is located at a distance of 1897.37 meters from the existing faults, away from agricultural lands, gardens and forests and in terms of lithology is located in resistant lands.