مريضخانة مظفري در استانبول (1279ش/ 1318ق ـ1313ش/ 1353ق)

Mozaffari Hospital in Istanbul (1313-1279 AH /1934-1900 AD)

مريضخانة مظفري در سال 1318ق/ 1900م با درخواست تجار و بازرگانان و ديگر بزرگان ايراني مقيم استانبول و به فرمان مظفرالدين ‌شاه قاجار تأسيس گرديد. تأسيس اين بيمارستان، با كادر پزشكي و ابزار مدرن، گامي مهم در جهت مساعدت به ايرانيان آن سامان و به‌خصوص فقرا و نيازمندان ايراني بود. هدف از اين پژوهش، بررسي و شناخت مريضخانة مظفري، به‌عنوان نخستين بيمارستان ايراني در خارج از مرزهاي ايران است. اين پژوهش براساس روش تحليل اسنادي و با بهره‌گيري از اسناد منتشرنشدة وزارت امور خارجه و سازمان اسناد ملي ايران و روزنامه‌هاي فارسي‌زبان چاپ امپراتوري عثماني به رشته تحرير درآمده است. و در پي پاسخگويي به اين سؤالات است كه چه دلايل و عواملي منجر به تأسيس مريضخانة مظفري در شهر استانبول شد؟ و موانع و مشكلات پيش روي اين نهاد اجتماعي چه بود؟ دستاورد اين پژوهش آن است كه اين مريضخانة مدرن توانست در دورة فعاليت خود به اقشار مختلف جامعة ايراني و نيز عثماني خدمات فراواني كند و به‌خصوص در روزگاري كه دسترسي به پزشكان و خدمات مدرن پزشكي و جراحي بسيار اندك بود، كمك‌هاي درخور توجهي به اقشار آسيب‌پذير و بي‌بضاعت ايراني كرد.

Mozaffari Hospital was established in 1318 AH /1900 AD at the request of merchants and other Iranian dignitaries living in Istanbul and by order of Mozaffar al-Din Shah Qajar. With the establishment of this hospital with medical staff and modern tools and equipment, an important step was taken in order to provide medical and treatment assistance to the Iranians, especially the poor and needy Iranians. The purpose of this study is to investigate and identify the hospital as the first Iranian hospital outside Iran. This study wants to answer the question that what obstacles did Mozaffari Hospital face of goals, type and scope of operation during the period of activity from establishment to dissolution? This research is based on the method of historical research and using unpublished documents of the Ministry of Foreign Affairs and the National Archives of Iran and Persian language newspapers published by the Ottoman Empire. The result of this research is that this modern hospital was able to provide many services to different sections of Iranian and Ottoman society during its activity, and especially in a time when access to doctors and modern medical and surgical services was very limited, appropriate assistance was provided. Pay attention to the vulnerable and poor Iranians.