تعامل و تقابل خاندان‌هاي ذي‌نفوذ محلي و ايلات و عشاير مناطق كردنشين با دولت مركزي (1299 تا 1310)

Interaction and Confrontation of Influential Local Families and Tribes and Nomads of Kurdish Regions with the Central Government (1299-1310)

قدرت در مناطق كردنشين از گذشته بين كانون‌هاي متعددي از جمله خاندان‌هاي ذي‌نفوذ، ايلات و عشاير، خوانين و... پراكنده بود. در دورة پس از مشروطه و جنگ جهاني اول پراكندگي قدرت و ظهور مدعيان جديد به شكل بي‌سابقه‌اي گسترش يافت و نفوذ حكومت مركزي به حداقل رسيد. با ظهور رضاخان و افزايش قدرت و توان نظامي دولت، تلاش براي گسترش حاكميت مركزي و سركوب كانون‌هاي سنتي قدرت از جمله در مناطق كردنشين در اولويت قرار گرفت. مناسبات بين نيروهاي حكومت مركزي با كانون‌هاي قدرت در مناطق كردنشين از همراهي و مصالحه تا تقابل و تصادم نظامي را شامل مي‌شد. اين پژوهش بر آن است با روشي توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از اسناد منتشرنشدة آرشيوي و مطبوعات به اين پرسش پاسخ دهد كه مواجهة خاندان‌هاي ذي‌نفوذ و ساير كانون‌هاي قدرت در مناطق كردنشين با دولت مركزي در دورة برآمدن رضاخان چگونه بود؟ نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كانون‌هاي قدرت محلي در اين برهه در نزاع‌هاي سنتي دست و پا مي‌زدند و با وجودي كه برخي از آنها توانستند براي مدتي با دولت مركزي مقابله كنند، در كل نه‌تنها تهديدي جدي عليه حكومت تازه‌تأسيس پهلوي ايجاد نكردند، بلكه اين حكومت بود كه با بهره‌گيري از رقابت‌ها و اختلاف‌هاي رؤسا و حكام سنتي، آنها را يكي پس از ديگري از ميان برداشت.

Power in the Kurdish regions has historically existed between several centers, including; Tribes and nomads, Khans, hereditary governors, etc. In the post-constitutional period and the First World War, the dispersal of power and the emergence of new claimants expanded in an unprecedented way, and the influence of the central government was minimized. With the rise of Reza Khan and the establishment of government and military power, efforts to expand central authority and to suppress traditional centers of power, including in Kurdish areas, became a priority. Relations between central government forces and centers of power in Kurdish areas ranged from accompaniment and compromise to military confrontation. This research intends to investigate how the centers of power in these areas interact with the central government in the study period using a descriptive-analytical method and using unpublished archival documents and the press, and seeks to answer as what the work of structural transformation of power in the Kurdish regions was? The research results show: The centers of local power at this time were embroiled in traditional strife, although some of them for some time were able to pique the central government; not only did they not pose a serious threat to the newly established Pahlavi government, but it was the government which took advantage of the rivalries and disputes of traditional rulers and rulers to eliminate them one after another.