كليدواژه :
تبارشناسي فرهنگي , نگارگري , كتابت , تاريخ‌نگاري فارسي , ايران‌زمين , ايلخانان
چكيده فارسي :
تعاملات فرهنگي و هنري هزاران سالۀ ايران و چين پس از سلجوقيان گسترش يافت و در عصر مغول ـ ايلخاني به صورت فزاينده‌اي برقرار شد. جاده‌ها در فرمانروايي واحدي درآمدند و صحرانوردان تحت تأثير فرهنگ‌ها و تمدن‌ها و فرهنگ‌هاي چين، آسياي مركزي، ايران و قفقاز قرار گرفتند. از ميان هنرهاي گوناگون، نگارگري و كتاب‌آرايي در قلمرو سرزمين‌هاي اسلامي، از آن ميان در گسترۀ فرهنگي ايران‌زمين از اين روند تأثير به‌سزايي يافت. از سدۀ هفتم قمري (14 م) و به ويژه در اواخر عصر ايلخانان، بين نگارگري و كتاب‌آرايي با حوزه‌هاي گوناگون علمي به‌ويژه تاريخ‌نگاري و ادبيات پيوند برقرار شد و در عصر تيموريان و صفويان به اوج رسيد. برچيده‌شدن خلافت عباسي و موانع فرهنگي و سياسي ناشي از آن، در آفرينش‌هاي هنري و پيوند هنر با تاريخ‌نگاري و ادبيات در مكتب نگارگري تبريز و ديگر مكاتب هنري ايراني در اين دوره تأثير به سزايي داشته است. مولفه‌هايي مانند حكمراني ايراني، انديشۀ ايرانشهري، فرۀ ايزدي، اساطير ايراني، تاريخ و ميراث روايي ايرانيان، و تاريخ‌نگاري جهاني زمينه‌ساز مينياتورها در متون گوناگون تاريخ‌نگاري، ادبي و علوم طبيعي شد. در اين پژوهش بر پايۀ تبيين تاريخي و روش ميان‌رشته‌اي بين تاريخ فرهنگي، تاريخ هنر و تاريخ‌نگاري، علت‌هاي موثر در كاربرد نگارگري در تاريخ‌نگاري و ادبيات عصر ايلخاني بررسي مي‌شود.
چكيده لاتين :
Iran and China have had strong cultural and artistic interactions for thousands of years. These relations expanded after the Seljuks period and increasingly continued during the Mongol-Ilkhanate era. Roads came under a unified rule, and steppe nomads were influenced by cultures and civilizations in China, Central Asia, Iran, and the Caucasus. This process had a great impact on various arts, painting, and book decoration in the territory of Islamic lands, especially in “Iranzamin (Persia).” From the 14th century in the late Ilkhanate era, painting and book decoration with various scientific fields were used, especially in Persian historiography and literature also reached their peak in the Timurid and Safavid ages. The decline of the Abbasid Caliphate and dismantling the cultural and political barriers had a great impact on artistic creations and the interactions between art, Persian historiography, and literature in the establishment of the Tabriz School of Miniature Painting. Some Iranian components were influential in the creation of this style: Iranshahr's political thought, The Myth of Farrah-i Izadi, Persian mythology, history and narrative heritage of ancient Iran, etc. Those components were used in miniatures of books on historiography, literature, and the natural sciences. This research examines the adequate reasons for the usage of painting in the historiography and literature of the Ilkhanate era by the method of explanation in history and interdisciplinary research in cultural history, art history, and historiography.
