شناسايي و تحليل عوامل موثر در شكل گيري حس مكاني در فضاهاي عمومي شهري(مطالعه موردي: فرهنگسراي نياوران، موزه هنرهاي معاصر، تئاتر شهر)

Identifying and Analyzing Factors Affecting Spatial Sense Formation in Urban Public Spaces(Case Study: Niavaran Cultural Center, Museum of Contemporary Art, City Theater)

حس مكاني مفهومي است كلي و پيچيده كه در ارتقاي كيفيت محيط هاي انساني و در شكل‌گيري پايه‌هاي ارتباطي استفاده كنندگان از محيط و فضا تاثير و نقش بسزايي دارد. با توجه به اهميت موضوع در مقاله حاضر، با هدف بررسي عوامل شكل‌دهنده حس مكاني و سنجش معيارهاي شناسايي شده در فضاهاي عمومي شهري(تئاتر شهر، فرهنگسراي نياوران، موزه هنرهاي معاصر) صورت گرفته است. روش تحقيق در مقاله حاضر توصيفي – تحليلي و بر اساس مرور منابع كتابخانه‌اي و نظرسنجي از كارشناسان و متخصصين امر به روش ميداني انجام گرفته است. از مدلهاي تحليل عاملي و سنجش سطح جذابيت به تحليل داده‌هاي گردآوري شده پرداخته شد. نتايج حاصل از مدل نشاندهنده آنست كه مهمترين عوامل تأثيرگذار در فرآيند شناخت، ارزيابي و ايجاد حس مكاني در فضاهاي عمومي شهري، عامل كالبدي- محيطي، اجتماعي – فرهنگي و ذهني – تجربي بوده و در فرآبند ايجاد حس مكاني عامل حس مكاني نسبت به عوامل ديگر شناسايي شده تأثير بيشتري داشته و در ادامه نتايج حاصل از مدل سنجش سطح جذابيت نشان داد كه در فرهنگسراي نياوران و موزه هنرهاي معاصر با توجه به عوامل شناسايي شده، رابطه عاطفي پيچيده‌اي فرد با فضا ايجاد مي‌كند و فرد به مكان معنا مي‌دهد و مكان براي او معنا دارد، ولي در تئاتر شهر، فرد با وجود اينكه مي داند در يك مكان متمايز قرار گرفته است و نمادهاي مكان را تشخيص مي‌دهد ولي هيچ احساسي كه او را به آن مكان متصل كند ديده نمي شود.

Spatial sense is a complex and general concept that plays an important role in enhancing the quality of human environments and in shaping the communication bases of users of the environment and space. Given the importance of the subject in the present article, we aimed to investigate the factors that shape the sense of place and measure the criteria identified in urban public spaces (City Theater, Niavaran Cultural Center, Museum of Contemporary Art). The research method in this paper is descriptive-analytical and based on library resources review and field expert survey. Factor analysis and attraction level models were used to analyze the collected data. The results of the model show that the most important factors in the process of cognition, evaluation and sense of place in urban public spaces have been empirical-environmental, socio-cultural and subjective factors. an‎d in the process of creating a sense of place, the sense of place has a greater impact than the other identified factors. In addition, the results of the Attraction Level Model showed that in Niavaran Cultural Museum and Museum of Contemporary Art according to the identified factors, one creates a complex emotional relationship with space an‎d the person gives meaning to the place and the place means to him, Place means to him, But at City Theater, the pepole, despite knowing he is in a distinct place It recognizes the symbols of the place, but no emotion is attached to it.