چالش‌هاي تقنيني در مديريت خشكسالي در حقوق ايران

Legislative Challenges in Drought Management in Iranian Law

با توجه به تكرار خشكسالي در ايران و تشديد آثار آن در دهه‌­هاي اخير، قانونگذار ايران در برخي قوانين به تنظيم برخي قواعد حقوقي در زمينه اين مخاطره طبيعي پرداخته است. با اين حال بنا به دلايل چندي رويكرد تقنيني قانونگذار نسبت به مديريت خشكسالي برخي اشكالات اساسي دارد كه شكل‌­گيري يك نظم حقوق مشخص و سازنده در مديريت اين پديده را ناممكن مي‌­سازد. اين مقاله با بررسي عناصر پنجگانه لازم براي ارائه الگويي مطلوب در قانونگذاري براي مديريت خشكسالي از رويكرد حقوق بحران­‌هاي طبيعي نتيجه مي­‌گيرد كه اولاً خشكسالي هنوز تبديل به يك مسأله حقوقي براي قانونگذار نشده است و قوانين تصويب شده بطور كاملاً ناقص و گذرا نسبت به اين پديده واكنش نشان داده‌­اند، دوم اينكه قوانين موجود راهكارهاي مقتضي و سازنده براي پيشگيري، كاهش آثار، نهادسازي و تصريح صلاحيت‌ها و جبران مناسب خسارت‌­هاي ناشي از خشكسالي ارائه نكرده‌­اند و اين امر مي‌­تواند مانع مديريت اصولي و مؤثر خشكسالي‌هاي آينده شود.

Due to the frequency of drought in Iran and acceleration of its impacts during the last decades, Iranian legislator has enacted some laws to control the droughts. However, this kind of legislative approach to the management of drought faces some challenges that hinder establishment of a determinant and constructive legal order in this field. Introducing five elements of a suitable model for legislation in drought management, the article found out that firstly the drought has not yet been problematized as a legal matter for the country’s legal system and the current laws regarding the drought have addressed it in a deficient and haphazard manner. Secondly the current body of laws have not provided appropriate legal mechanisms for prevention, mitigation, adaptation, institutionalization and empowerment, and compensation of drought which makes the country vulnerable to future droughts. To overcome these challenges some legal reforms are needed. One of the necessary steps is enactment of a comprehensive law on drought management to address these deficits and also integration of drought management into the related laws like the development plan laws to achieve a comprehensive and collaborated legal order in management of this natural disaster.