كليدواژه :
ميدان وقت و ساعت يزد , قاجار , پهلوي , تحولات تاريخي
چكيده فارسي :
بيان مسئله: ميدان وقت و ساعت از ميدان‌هاي تاريخي و مهم شهر يزد است. در اوايل قرن هشتم ه. ق. در محدودة مكان اين ميدان، مجموعة مدرسة ركنيه بوده و به دليل رصد مشهور وقت و ساعت، اين نام بر روي اين ميدان باقي مانده است. به همين دليل عمدة تحقيقاتي كه پيرامون ميدان وقت و ساعت صورت گرفته متمركز بر پيشينة مكاني اين ميدان در قرن هشتم ه. ق. است و اين در حالي است كه در وضع كنوني هيچ‌كدام از عناصر محصوركنندة ميدان مربوط به قرن هشتم ه. ق. نبوده و متعلق به بازه‌هاي زماني معاصرتر است.
هدف پژوهش: پژوهش سعي در شناساندن لايه‌ها و تحولات معاصر ميدان دارد.
روش پژوهش: به منظور تحقق اين هدف رجوع به منابع مختلف ضرورت داشت. به همين منظور در بخش گردآوري اطلاعات، با استفاده از روش تركيبي و رجوع به منابع مختلف شامل تاريخ محلي، پژوهش‌هاي تاريخي معاصر، شواهد ميداني، گزارش‌هاي باستان‌شناسي، آرشيو عكس‌هاي تاريخي، عكس‌هاي هوايي و به‌ويژه استفاده از منابع شفاهي تلاش شده تا اطلاعات جامعي در ارتباط با تاريخ ميدان گردآوري شود. در بخش تحليل با استفاده از روش توصيفي_ تحليلي و با اتكا بر تفسير متون و اسناد تاريخي، تاريخچه و تحولات ميدان وقت و ساعت از ابتدا تا دورة معاصر و با تأكيد بر بازة زماني تا انتهاي دورة پهلوي مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
نتيجه‌گيري: نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه قديمي‌ترين عنصر محصوركنندة ميدان در وضع كنوني، بناي آب‌انبار وقت و ساعت است. همچنين عمدة بناهاي محصوركنندة ميدان مربوط به دورة قاجار هستند. در دورة پهلوي نيز شاهد تحولات مهمي در ميدان بوديم كه عبارت‌اند از: 1) ساخت دو بنا در دورة پهلوي اول در ضلع شمالي و جنوبي، 2) ساخت يك بنا در دورة پهلوي دوم در ضلع جنوبي، 3) بازسازي مدرسة افشار 4) مداخلات خانة مسگرنژاد، 5) مرمت بقعة سيد ركن‌الدين، 7) كشف پاياب قنات زارچ و دفن مجدد آن و 8) تغيير بدنه‌سازي كلك.
چكيده لاتين :
Problem Statemet: Vaght o Saat Square is one of the oldest and most important historical squares in Yazd. This square was located within the Rokniyeh school complex in the eighth century A.H.. Due to the famous observation of Vaght o Saat, this name has still remained on this square. For this reason, most of the research that has been done on Vaght o Saat square focuses on the historic background of the square in the eighth-century A.H, while in the current situation, none of the elements surrounding the square belong to the eighth century AH, but pertain to more contemporary periods.
Research objective: Introducing historical evolution and layers of Vaght o Saat square
Research method: In the data collection section, comprehensive data on the history of the square is collected by using a mix-method, referring to various references such as local history, contemporary historical research, field evidence, the archive of historical photographs, aerial photographs and especially using oral references. In the analysis section, through applying descriptive-analytical method and relying on the interpretation of historical texts and documents, the history and evolution of the Vaght o Saat square are explained from the outset of the Pahlavi era to its end.
Coclusion:The results of this study show that the oldest element enclosing the square in its current state is the water reservoir of Vaght o Saat. Also, most of the buildings surrounding the square belong to the Qajar era. In the Pahlavi era, important developments took place in the square, which are: 1) Construction of two buildings in the first Pahlavi era on the north and south sides 2) Construction of a building in the second Pahlavi era on the south side 3) Reconstruction of Afshar school 4) Interventions in Mesgarnejad house 5) Restoration of the tomb of Seyyed Rokn al-Din 7) Discovery of the Zarch Payab and its reburial 8) Renovation of Kalak`s façade.
