پديد آورندگان :
خوش اندام سروينه باغي، آزيتا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده علوم جنگل , پيام نور، وحيده دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده علوم جنگل , نوده، ماريه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده علوم جنگل , عاليشاه، عمران سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، مؤسسه تحقيقات پنبه كشور، گرگان، ايران , آقايي، محمد جعفر مركز ملي مديريت منابع ژنتيكي كشاورزي و منابع طبيعي كشور
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: پژوهش حاضر در راستاي شناسايي گونه‌هاي ممرز، كچف و لور (C. betulus, C. schuschaensis وCarpinus orientalis )، به ارزيابي ريخت شناسي برگ و بذر مي‌پردازد. خصوصيات ريخت‌شناسي و فيزيولوژيـك همـواره تحت تاثير عوامل اقليمي و بوم‌شناسي هستند؛ درختـان جنس ممـرز نيز به‌دليل پـراكنش وسيع در سطح جنگل‌هاي هيركاني دست‌خوش تغييراتي در ويژگي‌هاي ظاهري خـود مي‌شوند كه اين مسئله شناسايي سريع گونه‌هاي اين جنس را كمي مشكل مي‌سازد. براي حفاظــت و مــديريت اصــولي رويشگاه‌هاي گونه‌هاي اين جنس ، شناسايي دقيق گونه ها، شـناخت نيازهـاي بوم شناختي و مطالعه تنوع ژنتيكي آن مفيد به نظر مي‌رسد.
مواد و روش‌ها: نمونه برداري از برگ و بذر درختان جنس ممرز از دو منطقه درازنو شهرستان كردكوي و هزارجريب نكا در استان مازندران به‌طور تصادفي از گونه‌هاي ممرز، كچف و لور (هر گونه 5 پايه) كه داراي حداقل 100متر فاصله از هم بودند انجام گرفت. صفات مورفولوژيك مورد بررسي در برگ شامل طول برگ (AL)، عرض برگ (WL)، فاصله پهن‌ترين قسمت برگ تا قاعده (WPL)، تعداد دندانه (NT)، طول منقارك (DB) ، عرض منقارك (WB)، تعداد دندانه در 2 سانتيمتر (NT 2cm)، حداكثر پهناي برگ (MWL)، طول دمبرگ (PL) تعداد رگبرگ (VN)، عرض در 0/1 طول برگ (W0.1)، عرض در 0/9 طول برگ (W0.9)، مساحت برگ ( LA)، نسبت طول برگ به عرض برگ (شكل برگ) (LS)، نسبت طول برگ به پهن‌ترين قسمت برگ تا قاعده (AL/WPL)، نسبت پهن‌ترين قسمت برگ تا قاعده به طول دمبرگ (WPL/PL) و در بذر شامل وزن كل بذر (TW)، وزن پوسته خارجي (WS)، وزن مغز بذر (BW)، طول بذر (A) و عرض بذر (W) بودند. اندازه‌گيري صفات بر حسب مورد با استفاده از كوليس و خط‌كش و همچنين وزن بذور با استفاده از ترازوي ديجيتال با دقت 0/001 انجام شد. از طرح آماري آشيانه اي، آزمون دانكن و آناليز تحليل مؤلفه‌هاي اصلي (PCA) استفاده شد. نحوه پخش پايه‌هاي درختي در فضاي محور مختصات، تحليل تشخيص و آناليز خوشه اي نيز ارزيابي گرديد.
يافته‌ها: نتايج اناليز واريانس نشان داد كه در بين جمعيت ها بجز صفات NT, MWL, TW, BW ساير پارامترهاي موردمطالعه تفاوت معني داري را با يكديگر نشان دادند. نتايج PCA نشان داد در بذر 66/7 درصد از واريانس ها در مولفه اول و در برگ 96/69 درصد از واريانس ها در چهار مولفه اول توجيه شده اند. نتايج تجزيه خوشه‌اي نشان داد سه جمعيت در سه گروه (خوشه) مجزا جاي گرفتند. نتايج آناليز تشخيص نشان داد صفات NT 2cm ، PL ، LS ، AL/WPL ، TW ، WS و BW صفات تفكيك كننده سه گونه ميباشند.
نتيجه‌گيري: به لحاظ شناسايي ساده، بذرهاي جنس ممرز از لحاظ ابعاد اختلاف معني‌داري ندارند ولي از لحاظ برگ، گونه ممرز بزرگترين ، لور كوچكترين و گونه كچف حالت بينابيني را دارد. مطالعات ريخت‌شناسي اين تحقيق با توجه به تفكيك كامل صفات، مستقل بودن گونه‌هاي ممرز، كچف و لور را تائيد مي‌نمايد. اگرچه هيبريد بودن كچف نيز مي‌تواند محتمل باشد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: The present study evaluates the morphological characteristics of leaves and seeds to more easily identify the species of Carpinus betulus, C. schuschaensis and C. orientalis. Morphological and physiological characteristics are always influenced by climatic and ecological factors; hornbeam trees also change in their appearance due to their wide distribution, which makes it a little difficult to quickly identify the species. For the conservation and basic management of habitats of this species, accurate identification of species, recognition of ecological needs, and study of its genetic diversity seems useful.
Materials and methods: Sampling of hornbeam leaves and seedlings from two regions of Kordkoy, Derazno and Neka, Hezar Jarib was done randomly from 5 individuals of Carpinus betulus, C. schuschaensis and C. orientalis species that were at least 100 meters apart. Morphological traits studied in leaf was as follows: leaf length (AL), leaf width (WL), distance from the widest part of the leaf to the base (WPL), number of teeth (NT), beak length (DB), beak width (WB), number of teeth in 2 cm (NT 2cm), maximum leaf width (MWL), petiole length (PL), number of veins (VN), width in 0.1 leaf length (W0.1), width at 0.9 leaf length (W0.9), leaf area (LA), the ratio of leaf length to leaf width -leaf shape(LS), the ratio of leaf length to the widest part of the leaf to the base (AL/WPL), the ratio of the widest part of the leaf to the base to the length of the petiole (WPL/PL). Also, the morphological traits in seeds were including total weight of seeds (TW), outer shell weight (WS), seed kernel weight (BW), seed length (A), and seed width (W). Traits were measured on a case-by-case basis using calipers and rulers, as well as seed weight using a digital scale with an accuracy of 0.001. Nest statistical design, Duncan test, and principal component analysis (PCA) were used. The distribution of tree trunks in the coordinate axis space, Discriminant analysis, and cluster analysis were also evaluated.
Results: The results of analysis of variance indicated that among the populations, all studied parameters except NT, MWL, TW and BW traits were significantly different from each other. The results of PCA indicate that in seeds 66.7% of the variances in the first component and in leaves 96.69% of the variances in the first four components are justified. The results of cluster analysis showed that the three populations were divided into three separate groups (clusters). The results of diagnostic analysis showed that NT 2cm, PL, LS, AL / WPL, TW, WS and BW are the distinguishing traits of the three species.
Conclusion: In terms of simple identification, hornbeam seeds do not differ significantly in terms of dimensions, but in terms of leaves, Carpinus betulus are the largest, C. orientalis is the smallest and C. schuschaensis species is intermediate species. Morphological studies of this study confirm the independence of Carpinus betulus, C. schuschaensis and C. orientalis species due to complete separation of traits. However, it may be possible that C. schuschaensis to be a hybrid.
