اندازه‌گيري شاخص‌هاي انرژي براي توليد ذرت دانه‌اي در سامانه‌هاي مختلف خاك‌ورزي

Measurement of Energy Indices in Corn Production under Different Tillage Systems

اجراي روش‌هاي خاك‌ورزي حفاظتي علاوه بر اين‌كه حاصل خيزي خاك را افزايش مي­ دهد، كاهش مصرف انرژي و هزينه توليد را به دنبال دارد. اين تحقيق به منظور بررسي شاخص­ه اي انرژي ذرت دانه‌اي در سامانه‌هاي مختلف خاك­ورزي (مرسوم، كم‌خاك‌ورزي با ديسك، كم‌خاك‌ورزي با چيزل پكر، بي‌خاك‌ورزي) در مزارع منطقه ارزوئيه در استان كرمان در سال زراعي 1396 اجرا شد. براي اين‌منظور، پرسشنامه‌اي تهيه و داده‌ها از طريق مصاحبۀ حضوري با كشاورزان جمع‌آوري شد. در اين بررسي شاخص‌هاي بازده انرژي، افزوده خالص انرژي، بهره‌وري انرژي، انرژي ويژه و كارايي مصرف آب محاسبه و تحليل شد. نتايج بررسي ­ها نشان داد كه بيشترين بازده انرژي (1/81 مگاژول بر هكتار) و بيشترين افزوده خالص انرژي (51402 مگاژول بر هكتار) از كم­ خاك­ ورزي با ديسك به دست ­مي­ آيد. شاخص بهره ­وري انرژي براي سامانه‌­هاي خاك ­ورزي مرسوم، كم‌خاك‌ورزي با ديسك، كم‌خاك‌ورزي با چيزل پكر و بي‌خاك‌ورزي به ترتيب 0/115، 0/115، 0/123 و 0/110 كيلو‌گرم به ازاي مصرف هر مگاژول انرژي محاسبه شد. بيشترين انرژي ويژه (9 مگاژول بر كيلوگرم) از خاك­ ورزي مرسوم و كمترين انرژي ويژه (8/1 مگاژول بر كيلوگرم) از كم ­خاك­ ورزي با ديسك حاصل شد. بيشترين كارايي مصرف آب (0/85 كيلوگرم به ­ازاي هر متر مكعب آب) در كم ­خاك­ ورزي با ديسك ديده شده ­است. يافته‌هاي اين مطالعه نشان مي ­دهد كه در زراعت ذرت دانه‌اي در اين منطقه بيشترين مقدار انرژي مصرفي به ترتيب در تأمين آب آبياري، مصرف كود شيميايي، به ­كارگيري ماشين‌هاي كشاورزي و سوخت مصرف مي ­شود. اصلاح روش‌هاي آبياري، مصرف بهينۀ كودهاي شيميايي و استفاده از سامانه‌‌هاي كم‌خاك‌ورزي براي توليد ذرت دانه‌اي مي‌تواند در بهبود نسبت انرژي و افزايش درآمد كشاورزان منطقه موثر باشد.

Minimum tillage and no tillage methods not only increase soil fertility but also reduce energy consumption and production costs. This study was performed to determine the energy indices in corn production under different tillage systems (conventional tillage, minimum tillage by disk, minimum tillage by chisel packer, and no tillage) in corn farms of Orzuiyeh region, Kerman province in 2017. For this purpose, questionnaires were filled by farmers and the necessary data were collected through interviews with them. In this study, energy efficiency, net energy gain, energy productivity, energy intensity and water use efficiency indices were calculated and analyzed. Results of this study showed that the maximum energy efficiency (1.81 MJ / ha) and maximum net energy gain (51402 MJ / ha) were achieved in minimum tillage by disk treatment. Energy productivity index was equal to 0.155, 0.155, 0.123 and 0.105 kg / ha for conventional tillage, minimum tillage by disk, minimum tillage by chisel packer and no tillage respectively. Maximum energy intensity (9 MJ/kg) was found in conventional tillage and minimum energy intensity (8.1 MJ/kg) was calculated in minimum tillage by disk treatment. Maximum water use efficiency (0.85 kg/m3) was found in the treatment of minimum tillage by disk. The results of this study also indicated that in corn cultivation in Orzuiyeh region, the maximum amount of energy consumptions occur in water supply, fertilizer application, machinery equipment and fuel respectively. Modification of irrigation methods, optimation of fertilizer consumption and using minimum tillage methods may improve energy ratio and increase farmer’s income in corn production in Orzuiyeh region.