تحليل جامعه شناختي مصونيت دفاعي وكيل در حقوق ايران

Sociological analysis of lawyer's defense immunity in Iranian law

مصونيت دفاعي وكلا به عنوان يكي از مهمترين اركان تشكيل دهنده ساختار قضايي ايران شامل ضمانت‌هاي مربوط به دفاع در قانون اساسي بوده نهاد وكالت نيز به عنوان يكي از پرتو‌هاي بنيادين مربوط به دادرسي متعارف در نظام قضايي ايفاي نقش مي‌نمايد. بنابراين اين پژوهش با هدف تحليل جامعه‌شناختي مصونيت دفاعي وكيل دادگستري در حقوق كيفري ايران به روش توصيفي اسنادي انجام شده است. براي ادبيات نظري از آراي، قانون‌مداري پارسونز، نظارت‌پذيري دوركيم، جامعه‌مدني هابرماس، حقوق مدني مارشال، اعتماد نهادي بورديو، عدالت‌ورزي كانت و روالز، آزادي پوپر، برلين و سارتر استفاده شده است. يافته‌هاي اسنادي حاصل از تحليل متون موجود كه پاسخي براي سوالات پژوهش هستند نشان داده كه مصونيت دفاعي وكيل در دو حوزه اصلي جامعه‌شناختي و حقوقي بررسي شده است. در حوزه جامعه‌شناختي يافته‌هاي تحليل نشان داده كه مقوله‌هاي قانون‌مداري، نظارت‌پذيري، حوزه عمومي، جامعه مدني و اعتماد نهادي با مكانيزم‌هاي اجتماعي و نظري به مصونيت دفاعي وكلا منجر شده و نهادهاي حكومتي نيز با استفاده از تفكيك قوا و ايجاد فضاي آزاد در قالب توسعه آزادي‌هاي فردي و مدني مي‌توانند زمينه‌هاي افزايش اختيارات قانوني به منظور افزايش مصونيت دفاعي وكلا ايجاد كنند. در بخش حقوقي نيز وكيل در موضع دفاع از احترام و تامينات شاغلين شغل قضا برخوردار است و در اين راه با راهبردهاي اصل عزتمندي، حمايت از حقوق، احقاق حق همراه با افزايش نظارت‌پذيري و تضمين اقتدار قضايي مصونيت دفاعي به دست مي‌آيد.

Defense immunity of lawyers as one of the most important pillars of the Iranian judicial structure includes guarantees related to defense in the constitution. The institution of advocacy also plays a role as one of the fundamental rays of normal proceedings in the judiciary. Therefore, this study was conducted with the aim of sociological analysis of the defense immunity of a lawyer in Iranian criminal law by descriptive documentary method. For theoretical literature, the views of Parsons, the Legislature, Durkheim's oversight, Habermas Civil Society, Marshall Civil Law, Bourdieu Institutional Trust, Kant & Rawls Justice, Popper, Berlin, and Sartre have been used. Documentary findings from the analysis of existing texts have shown that the defense immunity of lawyers in two main areas of sociology and law has been examined. In the sociological field, the findings show that the categories of rule of law, oversight, public sphere, civil society and institutional trust with social and theoretical mechanisms have led to the defense immunity of lawyers and government institutions using the separation of powers and creating free space in the development of individual freedoms an‎d civil can create grounds for increasing legal powers to enhance the defense immunity of lawyers. In the legal sector, the lawyer is in a position to defend the respect and security of judicial employees, and in this way, with the strategies of the principle of dignity, protection of rights, realization of rights along with increasing oversight and guaranteeing judicial authority, defense immunity is achieved.