اثر مديريت مصرف آب در پايين‌دست بر روي بهره‌برداري بهينه از مخازن سدها (مطالعه موردي: سد جره)

Impact of the Water Consumption Management in the Downstream on the Optimal Operation of Reservoirs (case study: Jareh Dam)

مقدمه: مديريت مصرف آب و بهره ­برداري بهينه از مخازن، از چالش­ هاي مهم توسعه پايدار در مناطق خشك و نيمه­ خشك جهان مي ­باشند. همواره افزايش بهره­ وري آب مصرفي به عنوان يك راهكار سازگاري با شرايط خشكسالي و افزايش تقاضا به دليل رشد روزافزون جمعيت شناخته مي ­شود. با اين حال بررسي تاثير افزايش بهره ­وري مصرف آب بر روي بهره­ برداري از مخازن به عنوان يك ابزار مديريتي كم­تر مورد توجه قرار گرفته است. روش­: از اين ­رو در اين تحقيق تأثير افزايش بهره ­وري آب كشاورزي در بهره ­برداري بهينه از سد جره به عنوان يك منطقه مطالعاتي مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور ابتدا يك تابع هدف براساس ضريب بهره­ وري براي بهينه­ كردن ميزان رهاسازي و ذخيره­ سازي آب در سد جره توسعه داده شد. سپس با در نظر­گرفتن چهار سناريوي مختلف بهره ­وري آب شرايط بهره ­برداري از مخزن در دو وضعيت فعلي و بهينه بررسي گرديد. يافته­ ها: نتايج نشان مي­دهد كه افزايش ضريب بهره ­وري تا 0/5 منجر به افزايش 10 درصدي قابليت ­اطمينان و كاهش 28 درصدي آسيب­ پذيري خواهد شد. همچنين با ثابت فرض­كردن عملكرد مخزن نسبت به دوره پايه، با افزايش 17 درصدي راندمان مصرف پايين­دست، رشد 46/7 درصدي در درآمد ناخالص منطقه دور از انتظار نيست.

Water consumption management and optimal operation of reservoirs are important challenges for sustainable development in arid and semi-arid regions of the world. Increasing water consumption productivity is recognized as an adaptive strategy for coping with drought conditions and increasing water demand due to population growth. Nonetheless, the impact of the increase in water consumption productivity on the operation of reservoirs is neglected in assessment as a management tool. Therefore, in this research, the impact of the increased efficiency in agriculture water on Jareh-Dam operation as a case study has been assessed. For this purpose, an objective function has been developed based on the coefficient of water efficiency to optimize the water release and water storage in the Jareh-Dam. The operation reservoir is then compromised in both optimal and current conditions with considering the four scenarios of water efficiency. Results show that increasing in the coefficient of water efficiency up to 0.5 will result in an increase of 10 percent in the reliability and a 28 percent decrease in the vulnerability. Also, assuming the reservoir performance is constant compared to the base period, with a 17 percent increase in downstream consumption efficiency, a growth of 46.7 percent in the region's gross income is not far from expectation.