بررسي و تحليل تأثير وجود منطقه ي شهري (شهر آمل) بر كيفيت آب رودخانه هراز بر اساس شاخص‌هاي استاندارد كيفي

Investigation and Analysis of the Impact of Urban Area (Amol City) on Water Quality of the Haraz River Based on Qualitative Standard Indicators

مقدمه: كيفيت آب توسط فرايندهاي شيميايي، فيزيكي و بيولوژيكي متنوعي به طور طبيعي كنترل مي شود. علي‌رغم تاثيرپذيري رودخانه‌ها از شرايط طبيعي محيط، تنش هاي حاصل از رفتارهاي انساني نيز تاثيرگذاري معناداري را سبب مي شوند. تحقيق حاضر با هدف بررسي منطقه شهري بر كيفيت آب رودخانه انجام گرفت. روش­: تا كنون پژوهشي مرتبط به بررسي اثر منطقه ي شهري بر كيفيت آب رودخانه ي هراز گزارش نشده است به همين دليل در مطالعه ي حاضر كيفيت آّب رودخانه هراز در منطقه ي شهري با استفاده از شاخص هاي متعدد كيفي آب و نيز مقدار سرب موجود در نمونه هاي برداشت شده از مقاطع معين شده در ورودي و خروجي شهر ، مورد بررسي و تحليل قرار گرفته‌ است. يافته ­ها: يافته ­هاي پژوهش نشان داد تمام نمونه برداري ها در شاخص NSFWQI در محدودهي متوسط قرار داشتند كه نشان دهنده ي وضعيت كيفي متوسط رودخانه مي باشد. تقريبا در اكثر نمونه برداري ها كيفيت آب مقطع يك بهتر از كيفيت آب در مقطع دو بود كه نشان دهنده ي اثر منفي شهر نشيني در اطراف رودخانه مي باشد. اكثر نمونه برداريها در شاخص كيفي اورگان محدودهي ضعيف بود كه تهديد جدي براي آلودگي آب رودخانه بود. در شاخص كيفي ويلكوكس تمامي اندازه گيري ها نمونه هاي آب در كلاس C2S1 قرارگرفته كه اين سري از آب ها را مي توان تقريبا براي تمام خاك ها مورد استفاده قرار داد و گياهاني را كه تحمل شوري متوسط و در حد متعارفي دارند، آبياري نمود. محدودهي تغييرات سرب نيز در همه موارد كمتر از محدودهي مجاز آب شرب 0/01 ميليگرم بر ليتر بود كه بيانگر نياز به تصفيه آب رودخانه با اين شرايط را نداشت. نتيجه­ گيري: براساس پژوهش انجام شده در فصل هايي كه دبي رودخانه بالا باشد غلظت آلودگي كمتر شده و همچنين شهرنشيني و عوامل انساني تاثير بر آلودگي رودخانه داشته و اگر اين روند ادامه پيدا كند پايين آمدن كيفيت آب رودخانه دور از انتظار نخواهد بود. استفاده تفريحي از رودخانه با توجه به شاخص كيفي اورگان امكانپذير نمي باشد. استفاده كشاورزي از آب رودخانه در پاين دست شهر بلامانع است.

Water resources and its health is one of the main foundamentals of sustainable development. In this study, the effect of the presence of an urban area in a section of Haraz River located in an urban area was investigated by analyzing 17 physicochemical and biological parameters. Sampling was done at two sections of entrance and exit of the urban area. Sampling time were also determined both before and after rainfalls on the basis of the forecast of specialized meteorological sites about rainfall that caused significant runoff at the city area. Also, three qualitative water Indices, including the U.S. National Sanitation Foundation Water Quality Index (NSFWQI), the Oregon Water Quality Index (OWQI) and the Wilcox agricultural index were determined. The U.S. NSFWQI for the Haraz River was in the mid-range class (50-70), indicating that the river is moderately good in terms of quality. According to the OWQI, Haraz River was mostly in the weak and medium range and needs drastic management changes. According to the Wilcox index, the river's water was placed in C2S1 classification. The amount of lead in the samples was 0-1.2 µg/lit, which in all cases was lower than standard. The results of analysis of variance using SAS showed that the effect of cross section and sampling time on lead and water quality indices were not significant at 5% level. Also, according to the results, the presence of the urban area of Amol city did not have a significant effect on the water quality of Haraz River.