ارزيابي توزيع فضاي سبز شهري با استفاده از رويكرد عدالت فضايي در شهر زنجان

Evaluation of Urban Green Space Distribution Using the Spatial Justice approach in Zanjan city

نظر به اينكه عدالت و بي عدالتي در فضا نمايان مي شوند، تجزيه وتحليل بركنش بين فضا و اجتماع در فهم بي عدالتي هاي اجتماعي و نحوه ي تنظيم سياست هاي برنامه ريزي براي كاهش يا حل آن ها ضروري است. تبيين مفهوم عدالت فضايي، نيازمند بررسي و شناخت مناطق در توزيع متعادل خدمات و امكانات، ازجمله فضاي سبز در بين جمعيت ساكن شهر از مولفه هاي پايداري شهري است. هدف اصلي پژوهش بررسي اين فرضيه كه به نظر مي رسد توزيع پارك ها و فضاهاي سبز شهري در بين نواحي مختلف شهر زنجان به صورت متعادل توزيع نشده است، مي باشد. پژوهش حاضر از نوع كاربردي است و با روش توصيفي تحليل فضايي و آماري صورت گرفته است كه توزيع فضايي فضاهاي سبز شهر زنجان را از منظر عدالت فضايي موردبررسي قرار داده است. جهت ارزيابي فضاهاي سبز از روش هاي ارزيابي كمي و كيفي (ماتريس هاي چهارگانه)، شاخص موران و شاخص همسايگي بهره گرفته شده است. نتايج تحقيق حاكي از اين است كه توزيع سرانه هاي فضاي سبز و به ويژه توزيع پارك ها در سطح نواحي شهر زنجان داراي وضعيت نامناسبي است و توزيع سرانه ها در بين اين نواحي تفاوت معناداري را نشان مي دهد به طوري كه برخي از نواحي مانند 101 و 207 بسيار بيشتر از نياز جمعيتي خود داراي فضاي سبز مي باشند درحالي كه برخي ديگر از نواحي مانند 201، 202، 203، 204، 205 و 305 فاقد هرگونه فضاي سبزي مي باشد؛ و نهايتا نتايج شاخص همسايگي و موران نشان داد كه الگوي توزيع پارك هاي شهر زنجان، از الگوي خوشه اي تبعيت مي كند و به صورت تصادفي بوده است و نحوه ي توزيع پارك ها در سطح شهر و در بين نواحي مشخص است كه كاملا بدون برنامه ريزي بوده است و عملا برنامه ريزي براي توزيع پارك با توجه به مقياس عملكردي آن ها صورت نگرفته است.

As justice and injustice appear in space, an analysis of the interaction between space and society is necessary to understand social injustices and how planning policies are designed to reduce or resolve them. Explaining the concept of spatial justice requires exploring and identifying areas in a balanced distribution of services and facilities, including green space among the urban population, which is a component of urban sustainability. The main purpose of the study is to investigate this hypothesis that it seems that the distribution of parks and urban green spaces in different areas of Zanjan city is not evenly distributed, the present study is an applied one and has been done by descriptive method of spatial and statistical analysis. Which has examined the spatial distribution of green spaces in Zanjan from the perspective of spatial justice. The quantitative and qualitative evaluation methods (quadratic matrices), Moran index and neighborhood index have been used to evaluate green spaces. The results show that the distribution of green spaces per capita, especially the distribution of parks in Zanjan, is in poor condition. an‎d the distribution of per capita shows a significant difference between these areas, with some areas such as 101 and 207 having much more green space than their demographic needs. While some other areas such as 201, 202, 203, 204, 205 and 305 lack any green space; finally, the results of Neighborhood and Moran index showed that the distribution pattern of Zanjan city parks follows the cluster pattern and was random. an‎d the way the parks are distributed throughout the city and across the districts is completely unplanned and there is virtually no planning to distribute the parks according to their performance scale.