اثربخشي آموزش حل مسئله بر خلاقيت و انعطاف پذيري شناختي در دبيران درس كار و فناوري

Evaluation of the effectiveness of problem solving training on creativity and cognitive flexibility in teachers of work and technology

زمينه سازمان آموزش و پرورش بايد تغييرات عمده اي را در درون خود ايجاد كند تا بتواند با تغييرات زودهنگام در جوامع اطلاعاتي، خود را هماهنگ كرده و پاسخگوي نيازهاي افرد و جامعه باشد. هدف پژوهش حاضر با هدف اثربخشي آموزش حل مسيله بر خلاقيت و انعطاف پذيري شناختي در بين دبيران درس كار و فناوري انجام شد. روش اين پژوهش به شيوه نيمه آزمايشي و با طرح پيش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و پيگيري انجام شد. جامعه آماري پژوهش شامل تمامي دبيران زن درس كار و فناوري ناحيه 1 رشت در سال تحصيلي 1398-1399 به تعداد 146 نفر بود. براي نمونه گيري، تعداد 30 نفر دبير داوطلب واجد شرايط كه نمره كمتر از 120 در پرسشنامه هاي خلاقيت عابدي (1372) و كمتر از 80 در انعطاف پذيري شناختي دنيس و وندروال (2010) كسب كرده بودند، مشخص و سپس به صورت تصادفي در 2 گروه مطالعه وارد شدند. گروه آزمايش به مدت 10 جلسه تحت مداخله آموزشي حل مسيله دزوريلا و گلدفريد (1971) قرار گرفت. به منظور بررسي ميزان سنجش پايداري نتايج، 1 ماه بعد از اجراي پس آزمون از گروه هاي مورد آزمايش، آزمون پيگيري به عمل آمد. داده ها از طريق آزمون هاي آماري تحليل واريانس با اندازه گيري مكرر و آزمون تعقيبي بنفروني و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزيه و تحليل شد. يافته ها نتايج نشان داد براي متغير خلاقيت اثر گروه (001/0P˂ و 571/0Eta=)، اثر زمان (001/0P˂ و 613/0Eta=) و اثر متقابل گروه × زمان (0.001˂Pو Eta=0.608) معنادار بود. همچنين براي متغير انعطاف پذيري شناختي اثر گروه (0.001˂Pو Eta=0.609)، اثر زمان (0.001˂P و Eta=0.653) و اثر متقابل گروه در زمان (0.001˂Pو Eta=0.612) معنادار بود. از طرفي نتايج آزمون تعقيبي بنفروني حاكي از تفاوت معنادار ميانگين هاي گروه آزمايش در مراحل پيش آزمون با پس آزمون 0.001˂P و پيش آزمون با پيگيري 0.001˂P براي متغيرهاي خلاقيت و انعطاف پذيري شناختي بود. نتيجه گيري با توجه به يافته هاي پژوهش مي توان نتيجه گرفت كه براي افزايش خلاقيت و انعطاف پذيري شناختي در بين دبيران درس كار و فناوري مي توان مهارت هاي آموزش حل مسيله را به كار برده و از اثرات ماندگار آن استفاده نمود.

Background The education system must make fundamental changes within itself in order to be able to cope with the rapid changes in the information society, and on the other hand to be able to respond to the needs of creative society and creative people in society. Objective The aim of this study was to investigate the effectiveness of problem solving training on creativity and cognitive flexibility among teachers of work and technology. Method This research was conducted in a quasi-experimental manner with a pretest-posttest design with a control and follow-up group. The statistical population of the study included all female teachers of labor and technology in District 1 of Rasht in the academic year 2019-2020 in the number of 146 people. For sampling, 30 qualified volunteer teachers who scored less than 120 on the Abedi creativity questionnaire (1993) and less than 80 on the Dennis and Vanderwall (2010) cognitive flexibility questionnaire were identified and then randomly assigned. They were included in 2 study groups. The experimental group underwent 10 sessions of Dezorilla and Goldfried (1971) problem-solving training intervention. In order to evaluate the stability of the results, a follow-up test was performed 1 month after the post-test of the experimental groups. Data were analyzed by repeated measures analysis of variance and Beferroni post hoc test using SPSS software. Results The results showed that for the creativity variable the effect of group (P˂0.001 and eta= 0.571), the effect of time (P˂0.001 and eta= 0.613) and the interaction of group × time (P˂0.001 and eta=0.608) was significant. Also for the cognitive flexibility variable group effect (P˂0.001 and eta= 0.609), time effect (P˂0.001 and eta= 0.653) and group × time interaction (P˂0.001 and eta= 0.612) ) was significant. On the other hand, the results of benfroni post hoc test indicate a significant difference between the means of the experimental group in the pre-test with post-test (P˂0.001) and pre-test with follow-up (P˂0.001) for the variables of creativity and cognitive flexibility was.