اقتصاد و معماري: تاثير اوضاع اقتصادي ايران دوره قاجار بر الگوهاي معماري و شهرسازي

Economics and Architecture: The Impact of the Economic Situation in Qajar Iran on Architectural and Urban Planning Patterns

ورود سرمايه‌داري به ايران با تغييرات گسترده در نظام اقتصادي همراه بود. در حالي كه ساختار توليد كشور در اوائل دوره قاجار مبتني بر توليد محصولات كشاورزي و صنايع دستي و صادرات آن بود، در اواخر با زوال و آسيب‌ديدگي جدي كشور را به يك واردات‌كننده بزرگ از كشورهاي اروپايي و روسيه تبديل كرد. با تعطيلي كارخانه‌هاي داخلي، تلاش‌ها براي دروني‌كردن سرمايه‌داري به شكست انجاميد و عدم توانايي بخش خصوصي در رقابت با سرمايه‌داري خارجي منجر به سودآوري تجارت مبتني بر واردات و رانت شد. نتيجه اين اتفاقات بر معماري و شهرسازي كشور بر دو مسئله قابل مشاهده بود. يكي افزايش جمعيت شهرها و نياز به توسعه آن‌ها كه با خيابان‌كشي‌هاي جديد و حضور بناهايي با عملكردهاي نوين همراه بود. اتفاقي كه به بورس‌بازي زمين منجر شد و بر جدايي طبقات اجتماعي تاكيد نمود. دوم تأثير غيرمستقيم سرمايه‌داري خارجي كه به حضور اتباع اروپايي در شهرهاي ايران انجاميد و به روند آشنايي ايرانيان با فرهنگ و مظاهر تمدن غربي شدت بيشتري بخشيد. در اين تحقيق با روش‌هاي تفسيري-تاريخي و استدلال منطقي به ارتباط متقابل ميان وضعيت اقتصادي و تحولات معماري و شهرسازي شهرهاي ايران در دوره قاجار پرداخته شده است. يافته­هاي پژوهش حاكي از اين است كه اين فراگرد نه تنها بر شكل‌ شهرها و سيماي ساختمان‌ها تأثيرگذار است بلكه با مقنضيات سياسي-اجتماعي و فرهنگي گسترده‌اي همراه شد كه همين پيامدهاي آن را پيچيده‌تر و تأثيرگذاري‌اش را بيشتر كرده بود. اهداف پژوهش: بررسي چگونگي تأثيرات شرايط اقتصادي دوره قاجار بر تحولات شهرهاي ايران. 2.بازشناسي الگوهاي معماري به­كار رفته تحت تأثير تحولات اقتصادي دوره قاجار. سوالات پژوهش: 1.شرايط اقتصادي و جريان‌هاي سرمايه­داري دوره قاجار تا چه حد بر تحولات شهرهاي ايران مؤثر بوده است؟ 2.الگوهاي معماري به كار رفته در دور ه قاجار تا چه حد تحت تأثير شرايط اقتصادي اين دوره قرار داشته‌اند؟

The arrival of capitalism in Iran was accompanied by extensive changes in the economic system. While the structure of the country's production in the early Qajar period was based on the production of agricultural products and handicrafts and its export, recently with serious decline and damage, the country became a major importer from European countries and Russia. Attempts to internalize capitalism failed with the closure of domestic factories, and the inability of the private sector to compete with foreign capitalism led to the profitability of trade based on imports, rents, and the stock market. As a result, the country's architecture and urban planning are focused on two aspects: one is the increase in the population of cities and the need to develop them, which was accompanied by new street construction and the presence of buildings with new functions. An event that led to the land exchange and emphasized the separation of social classes. Second, the indirect impact of foreign capitalism, which led to the presence of European citizens in Iranian cities and intensified the process of acquainting Iranians with the culture and manifestations of Western civilization. The construction of foreign embassies and houses of European character is one of its examples. In this research, with interpretive-historical methods and logical reasoning, the interrelationship between the economic situation and the architectural and urban development developments of Iranian cities in the Qajar period has been studied. A relationship that not only affects the shape of cities and the appearance of buildings, but is also accompanied by broad socio-political and cultural ties that have made its consequences more complex and influential. Research aims: Examining the economic conditions and specifically the capital flows to what extent on the developments of Iranian cities To what extent are the architectural patterns used influenced by it? Research questions: To what extent have economic conditions and specifically capital flows influenced the developments in Iranian cities? To what extent have the architectural patterns used influenced it?