بررسي نهاد داوري سازماني در حقوق ايران با رويكردي بر مباني مشروعيّت آن

The Study of Organizational Arbitration in Iranian Law with an Approach Based on Its Legitimacy

داوري سازماني در جايي است كه طرفين توافق ميكنند موضوع اختلاف آنها تحت نظارت يك سازمان حقوقي، كنترل، اداره و مديريت شود. در حقيقت بخلاف داوري موردي كه با مراجعۀ اصحاب دعوا به شخص يا اشخاصي معيّن تحقّق مي‌يابد، نهاد داوري سازماني با تشكيلات و قواعد داوري منسجم، و مكانيسمي متفاوت از داوري موردي، از مزاياي غير قابل انكاري از قبيل شيوۀ خدمات‌رساني به طرفين دعاوي در جهت انتخاب داور و نظارت بر روند صدور حكم برخوردار است. نظر به اهميّت عملكرد اين نهاد، علّت پرداختن به اين موضوع، تبيين هر جه بيشتر و پرداختن به مباني مشروعيّت آن مي‌باشد. ثمرۀ مطالعه حاضر كه به روش تحليلي صورت پذيرفته، آن است كه آراء صادره از اين نهاد، همچون آراء صادره از شوراي حل اختلاف لازم الاجراء بوده و به نوعي مي‌توان آن را زيرمجموعه اي از شوراي حل اختلاف قلمداد كرد. ضمن اينكه مشروعيت فعاليّت‌هاي آن، مستفاد از اطلاق آيات، روايات و استدلال بر سيره و دليل عقل، قابل استناد است. همچنين بناي عقلا بر اهتمام به امور غير در زمان بروز منازعات، و استناد به قواعد فقهي در مقام ضرورت دفع ضرر وارده كه مصداقي از احسان و نيكوكاري است، مشروعيّت فعاليّت سازمان موردنظر را تأييد مي‌ كند.

Organizational arbitration is where the parties agree that the subject of their dispute will be controlled, managed, and run under the supervision of a legal organization. In fact, unlike the case arbitration ─ which is accomplished by referring litigants to specific person(s) ─ the arbitral tribunal is an organization that has coherent arbitration structures and rules, and also has a different function from the case arbitration. and for this reason, it has undeniable advantages, such as the special way of providing services to the litigants in order to select an arbitrator and monitor the sentencing process. Considering the importance of the performance of this institution, the reason for addressing this issue is to explain the subject of research as much as possible, and to examine the foundations of its legitimacy. The results of this study, which is written in an analytical manner, are as follows: The votes issued by this institution, like the votes issued by the Dispute Resolution Council, are binding and can be considered as a subset of the Dispute Resolution Council. Meanwhile, the legitimacy of its activities stems from the breadth of the meaning of the verses, narrations, and reasoning on the manners and reason of wisdom. Also, the practice of the wise in trying to take care of the affairs of others in times of conflicts, and invoking the rules of jurisprudence as a necessity to repel harm ─ an example of benevolence and charity ─ confirms the legitimacy of the organization's activities.