ارزيابي عملكرد و اولويت‌بندي كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان‌هاي استان فارس با بكارگيري رويكرد تلفيقي برنامه‌ريزي آرماني و تحليل پوششي داده‌ها

Performance Evaluation and Prioritization of Public Libraries in Fars State Cities by Using Data Envelopment Analysis and Goal Programming Integrated Approach

هدف اين پژوهش ارزيابي عملكرد و اولويتبندي كتابخانههاي عمومي شهرستانهاي استان فارس منتهي به سال 1396 با استفاده از رويكرد تلفيقي برنامهريزي آرماني و تحليل پوششي دادهها بوده است. اين پژوهش بر اساس هدف از نوع پژوهشهاي كاربردي بوده و ازنظر روش جمعآوري دادهها و ماهيت از نوع توصيفي- تحليلي بوده است. دادههاي مورداستفاده از اداره كل كتابخانههاي عمومي استان فارس منتهي به سال 1396 اخذ گرديد. بر اين اساس از 29 شهرستان استان فارس، دادههاي موردنياز به دست آمد و پس از ايجاد مدلهاي خطي موردنظر براي هر شهرستان از طريق نرمافزار لينگو، يافتهها استخراج شد. بر اساس يافتههاي پژوهش، شهرستانهاي ارسنجان و خرم بيد كارا بود و ديگر شهرها ازجمله شيراز ناكارا بودند. با استفاده از رويكرد ابركارايي اندرسون- پترسون مشخص شد كه خرم بيد نسبت به ارسنجان كاراتر است. درنهايت بر اساس اولويتبندي صورت گرفته به ترتيب خرمبيد، ارسنجان و فيروزآباد حائز بالاترين رتبه و فراشبند، سپيدان و رستم داراي پايينترين رتبه بودند. نكته حائز اهميت در نتايج اين پژوهش، قرار گرفتن شيراز بهعنوان مركز استان در جايگاه چهارم مشترك با شهرستان داراب بود. اگرچه بر اساس شاخصهاي ورودي، ميزان امكانات شيراز از ساير شهرستانهاي استان فارس بالاتر است، اما ميزان خروجيها متناسب با امكانات توزيعشده نبوده است. از سوي ديگر نتايج بهكارگيري وزندهي فازي نشان داد كه تعداد كل نسخ موجود مهمترين ورودي و تعداد مراجعين كل مهمترين خروجي است.

Purpose: This research is aimed at performance evaluation and prioritization of public libraries in Fars state cities by using Data Envelopment Analysis and Goal Programming integrated approach in 1394. Methodology: this research is an applied research based on purpose, and descriptive-analytic based on data collection method. Required data is gathered from Fars province public library institution in 1394. Linear programming was developed for each cities and results were extracted by using Lingo software. Results: Minimax model showed best results among models. Arsanjan and Khorambid were efficient and other cities were inefficient (include Shiraz as a province center). When we used Anderson-Peterson approach Khorambid is more efficient than Arsanjan. Finally, Khorambid, Arsanjan and Firozabad had a highest ranks and Farashband, Sepidan and Rostam Had a lowest ranks respectively based on prioritization. Conclusion: the main conclusion of this research would be that Shiraz as a center of Fars province placed in rank 4. However, Shiraz has a large number of facilities according to other cities, the output has not been proportional with the distributed facilities. On the other hand, based on weighting method, the main input is total number of books and major output is total number of visitors.