پديد آورندگان :
خادمي، طاهره دانشگاه بيرجند - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه مرتع و آبخيزداري، بيرجند، ايران , رستم پور، مسلم دانشگاه بيرجند - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه مرتع و آبخيزداري، بيرجند، ايران , ساغري، محمد دانشگاه بيرجند - دانشكده منابع طبيعي و محيط زيست - گروه مرتع و آبخيزداري، بيرجند، ايران
كليدواژه :
ارزش غذايي , پروتئين خام , مراتع ييلاقي , كيفيت علوفه
چكيده فارسي :
مراتع به‌‌عنوان يكي از منابع پايه توليدي، جايگاه خاصي در تامين علوفه مورد نياز دام كشور دارند. با توجه به نقش خصوصيات كيفي علوفه بر تعيين ظرفيت چراي مرتع، هدف از تحقيق حاضر، ارائه مقادير ارزش غذايي گونههاي گياهي غالب مراتع كجه و چاهنو شهرستان فردوس شامل علف استپي (Stipa barbata)، بهمن (Stipa capensis)، زول (Eryngium billardieri)، درمنه كوهي (Artemisia aucheri Boiss) و قيچ (Zygophyllum atriplicoides) ميباشد. بدين منظور در هر تيپ گياهي، سه توده معرف در نظر گرفته شد و در داخل آنها از 10 پايه گياهي مرتبط با هر يك از گونه‌‌ها، در مرحله گلدهي نمونه‌‌برداري انجام شد. سپس درصد پروتئين خام (CP)، درصد الياف نامحلول در شوينده اسيدي (ADF)، درصد الياف نامحلول در شوينده اسيدي (NDF)، درصد ماده خشك قابل هضم (DMD) و مقدار انرژي متابوليسمي (ME) گونه‌‌ها و مقادير عناصر معدني شامل سديم، كلسيم، منيزيم و پتاسيم آنها، توسط روشهاي مرسوم آزمايشگاهي اندازهگيري شد. به منظور مقايسه ارزش غذايي گونههاي گياهي با يكديگر از آزمون تجزيه واريانس (ANOVA) استفاده شد. نتايج نشان داد كه بين درصد پروتئين خام و مقادير سديم، پتاسيم، كلسيم و منيزيم در گونههاي گياهي اختلاف معنيداري وجود دارد (0/01≥ p). درصد پروتئين خام و درصد ADF و مقدار انرژي متابوليسمي تمامي گونههاي گياهي بيشتر از مقدار تقريبي سطح بحراني آن براي تامين نياز روزانه يك واحد دامي در حالت نگهداري است. درمنه كوهي داراي بيشترين درصد كلسيم (2/5 درصد) و منيزيم (0/88 درصد) و قيچ، داراي بيشترين درصد پروتئين خام (18/64 درصد) و پتاسيم (1/03 درصد) است. از اين‌رو در بين گونههاي موجود در تركيب گياهي مراتع مورد پژوهش، قيچ بيشترين ارزش غذايي را دارد.
چكيده لاتين :
Rangelands, as one of the basic sources of production, have a special place in supplying
livestock feed requirements. Considering the role of nutritive value characteristics on
determining grazing capacity, the aim of this study was to compare nutritive value of Stipa
barbata, Stipa capensis, Eryngium billardieri, Artemisia aucheri and Zygophyllum
atriplicoides in rangelands of Kaja and Chahno ,Ferdows, South Khorasan province. For this
purpose, in the each plant type, 3 representative areas were selected and inside them, 10
individuals of each species were cut at the flowering stage. Then, nutrition value indices such
as Crude Protein (CP), Acid Detergent Fiber (ADF), Neutral Detergent Fiber (NDF), Dry
Matter Digestibility (DMD), Metabolizable Energy (ME) and Digestible Energy (DE), as well
as Sodium (Na), Calcium (Ca), Magnesium (Mg) and Potassium (K) in aerial parts of the plant
species were determined by conventional methods in the laboratory. Analysis of variance
(ANOVA) was used to compare the studied characteristics between the plant species. The
results showed that there was a significant difference between the amount of CP, Na, K, Ca and
Mg in the studied plant species (p≤0.01). Average CP, ADF and ME values were higher than
those of critical limits to meet animal maintenance. Artemisia aucheri has the highest amount
of Ca (2.5%) and Mg (0.88%) and Zygophyllum atriplicoides has the highest CP (18.64%) and
K (1.03%), so it is the highest quality plant species in the rangelands of Kaja and Chahno,
Ferdows.
