مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تحليل مقايسه‌اي پيكره‌ي مسجد شيخ لطف‌اللّه در اصفهان با مسجد سلطان احمد در استانبول (برمبناي رويكرد كالبد محور)

چكيده فارسي :

مسجد نمايي از هنر است؛ در اين بنا نه تنها مذهب و هنر با يكديگر تلاقي پيدا مي‌كنند بلكه مهمترين نماد هنر اسلامي و خصوصيات متمايز آن نمودار ميشود. ارتباط پيكره‌ي مسجدها با هندسه و نقش و نگار كاربردي در آنها، انسجام و نماد يگانگي خالق يكتا در بافت فيزيكي آنها يكي از اصلي‌ترين عوامل ايجاد هويتي روحاني و قدسي است. ايران و امپراطوري عثماني در دوران صفويه به دليل تفاوت‌هاي مذهبي، رقابت‌هاي سياسي و تأثير اروپا بر هر دو كشور از ارتباطات جديد و اثرات فرهنگي و هنري نزديكي برخوردار بودند. نحوه كاربرد مفاهيم و اجزاء معماري به همراه بررسي شيوه‌هاي معماري هر منطقه و موقعيت جغرافيايي، رابطه‌ي پيكره‌ها و فضاها با يكديگر و موقعيت پيكره‌هاي ساختماني مسجد و رابطه‌ي آنها با يكديگر اهميت زيادي دارد. شناخت خصوصيات معماري صفويه و عثماني با مطالعه‌ي مسجدهاي شيخ لطف‌اللّه و سلطان‌احمد (به عنوان مطالعه‌ي پژوهشي) در اين پژوهش انجام ميشود. پژوهش حاضر به روش توصيفي و تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه اي انجام شده است. يافته هاي پژوهش حاكي از اين است كه علي‌رغم رمز و راز و نقش و نگارهاي كل ساختمان در بناهاي اسلامي و تفاوت موجود بين هر دو مسجد باز هم با نمايشي از هماهنگي و تزئينات زيادي روبرو مي‌شويم بنابراين فرم و شكل وراي هر تزئين در راستاي ارزش‌ها و مفاهيم اسلامي و بيان‌گر يگانگي و اتحاد هستند. اهداف پژوهش: بررسي رابطه كالبد مساجد با ويژگيهاي هندسي آنها در جهت احياي هويت اصيل معماري اسلامي. بررسي هندسه به كار برده شده در عناصر كالبدي و نقوش دو مسجد شيخ لطف الله و مسجد سلطان احمد. سؤالات پژوهش: چه تفاوتها و شباهتهايي از نظر عناصر كالبدي و ارتباط آنها با يكديگر در دو مسجد شيخ لطف الله و سلطان احمد وجود دارد؟ چه ويژگيهاي هندسي در عناصر كالبدي و نقوش مسجد شيخ لطفالله و مسجد سلطان احمد وجود دارد؟