پيش‌بيني اثر بارورسازي ابرها بر رواناب حوزه آبخيز بهشت‌آباد با استفاده از مدل IHACRES

Predicting the effect of cloud seeding on runoff in Beheshtabad watershed using IHACRES model

فناوري بارورسازي ابرها راهكاري جديد و نسبتا موثر جهت كاهش اثرات خشكسالي و افزايش آب در دسترس است. بارورسازي ابرها از منعطف‌ترين و به صرفه‌ترين راه‌هاي مديريت منابع آب است كه مي‌تواند موجب افزايش 10 تا 30 درصدي بارندگي سالانه شود. حوزه آبخيز بهشت آباد كه در سراب حوزه‌ي آبخيزكارون واقع است، مي‌تواند مستعد بارورسازي ابرها در استان چهارمحال و بختياري باشد. بنابراين با استفاده از داده‌هاي فيزيوگرافي و هواشناسي پتانسيل زماني و مكاني بارورسازي ابرها در اين منطقه بررسي شد. نتايج نشان داد كه 43/25 درصد مناطق حوزه آبخيز بهشت‌آباد كه بيشتر در منطقه جنوب غربي حوضه قرار دارد، براي بارورسازي ابرها مناسب مي‌باشد. در ادامه به بررسي كارايي مدل IHACRES به منظور شبيه‌سازي رواناب خروجي از حوزه پرداخته شد. سپس با استفاده از مدل IHACRES رواناب حوزه آبخيز بهشت‌آباد براي يك سال نرمال شبيه‌سازي شد. دو سناريو افزايش ده درصد بارش ماه فوريه و افزايش ده درصد بارش در شش ماه سال يعني ماه‌هاي فوريه، ژانوبه، دسامبر، مارس، نوامبر و آوريل (نسبت به يك سال متوسط) مورد آزمون قرار گرفت. نتايج نشان داد كه افزايش ده درصدي بارش در ماه فوريه 3/6درصد و افزايش ده درصدي بارش در شش ماه مذكور 13/7 درصد به حجم آورد سالانه رودخانه بهشت‌آباد اضافه مي‌كند. همچنين 10 درصد افزايش بارش در دو سال نمونه ترسالي و خشكسالي مقايسه شد. نتايج نشان داد اثر بارورسازي ابرها در خشكسالي بيشتر است.

Cloud seeding is a new and efficient approach to deal with water scarcity and mitigate the effects of drought. Cloud seeding is one of the most flexible and cost effective ways for water resources management that can cause 10 – 30 percent increase of yearly precipitation. The Beheshtabad watershed is located in the uplands of Karoon river, can be one of the areas in Chaharmahal-va-Bakhtiari Province, that prone to cloud seeding. So we investigated the potential of cloud seeding in this region using physiography and meteorological data. The results show that 25.4 percent of study area (in the southwest) has the potential of cloud seeding. The runoff of Beheshtabad watershed was modeled in IHACRES. Two scenarios of a 10% increase in precipitation of February and a 10% increase in precipitation of the six months (in an average year) were tested. The results showed that a 10 percent increase in precipitation in February added 3.6 percent and a 10 percent increase in precipitation in the six months added 13.7 percent to the annual flow of Beheshtabad River. Also, a 10% increase in precipitation in a dry and humid year was compared, and the results show that the effect of cloud seeding is greater in drought.