اثر تغييرات سطح و ماندگاري پوشش برف بر پوشش گياهي در استان چهارمحال و بختياري

The effect of snow cover area and duration changes on vegetation cover in Chaharmal and Bakhtiari Province

برف از عوامل موثر بر ميزان و عملكرد پوشش گياهي در ارتفاعات مي باشد. هدف از اين پژوهش، بررسي اثر شاخص هاي سطح پوشش برف و ماندگاري پوشش برف بر دو گونه غالب و داراي زوال شامل گون گزي (Astragalus adscendens) و بلوط ايراني (Quercus brantii) در استان چهارمحال و بختياري از سال 1382 تا 1395 (2016-2003) مي‌باشد. بدين منظور مقادير شاخص نرمال شده تفاضل برف (Normalized Difference Snow Index ,NDSI) و شاخص نرمال شده تفاضل پوشش گياهي (Normalized Difference Vegetation Index, NDVI) از تصاوير ماهواره اي MODIS استخراج و در محدوده هاي داراي زوال پوشش گياهي جنگلي (مناطق بارز، سوه، هلن و منطقه شاهد جنگي) و پوشش مرتعي (منطقه زوال گون گزي و منطقه شاهد گون گزي) با استفاده از آناليز پيرسون مقايسه گرديد. نتايج نشان داد كه متوسط كاهش سطح پوشش برف در استان طي دوره مورد بررسي تا حدود 32 درصد قابل مشاهده است، اگرچه روند ثابتي ملاحظه نگرديد. شاخص هاي برف مطالعاتي حداكثر همبستگي را با پوشش هاي مرتعي و جنگلي در ماه مارس نشان دادند. مناطق داراي زوال گون گزي بيشترين همبستگي را با شاخص سطح برف (R>0.70) و شاخص ماندگاري پوشش برف (R>0.71) در ماه مذكور نشان داد. لذا، نتايج بيانگر آن است كه تاثير ماندگاري برف بر پوشش گياهي بيشتر از سطح برف مي باشد. مطابق يافته هاي تحقيق، بارش هاي برف انتهاي فصل زمستان و ماندگاري آن بر ميزان پوشش گون گزي در مقايسه با پوشش گياهي جنگلي موثرتر و در صورت كاهش برف اين گونه به زوال حساس تر مي گردد.

Snow is one of the effective fators on vegetation rate and function in mountainous areas. The aim of this study was to investigate the impact of snow cover area index and snow cover duration index on two declining and dominant plant species including Astragalus adscendens and Quercus brantii in Chaharmal and Bakhtiari Province from 2003 to 2016. For this purpose, Normalized Difference Snow Index (NDSI) and Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) were extracted from MODIS satellite images and compared using Pearson analysis in forest decline regions (Barz, Seveh, Helen and control area) and in rangeland decline regions including Astragalus adscendens decline and control areas. Results showed that about 32% of the snow cover in the study area has been reduced, although a constant trend was not observed. The studied snow indices showed the highest relationships with rangeland and forest vegetation cover in March. The decline region of Astragalus adscendens had the maximum relationship with the snow cover area (R>0.70) and snow cover duration (R>0.71) in March. According to the findings, snow precipitation in late winter season and its duration is more effective on the rangeland Astragalus adscendens species than forest vegetation cover and this pecies can be more sensitive to decline in case of snow reduction.