برنامه‌ريزي راهبردي توسعه گردشگري در بافت‌هاي تاريخي (مطالعه موردي: بخش مركزي شهر اروميه)

Strategic plannnig of tourism development in historical contexts (Case study: central fabrics of Urmia city)

گردشگري شهري در جوار رشد جمعيتي مناطق شهري آينده به طور همزمان ظرفيتي عظيم جهت ارتقاء كيفيت زندگي شهروندان و چالشي جدي با توجه به تهديداتي نظير بلاياي طبيعي است. در دهه هاي اخير، رويكردهاي مقابله با بلاياي طبيعي به منظور ارتقاي توان جامعه، مفهوم جديدي را تحت عنوان تاب آوري شهري براي آمادگي هرچه بيشتر مطرح كرده اند. اين پژوهش در نظر دارد به منظور سنجش ميزان تاب آوري بافت مركزي شهر اروميه در برابر مخاطرات طبيعي، چارچوب مفهومي قابل استنادي براي تحليل و اندازه گيري تاب آوري در ابعاد چهارگانه اجتماعي، اقتصادي، نهادي و كالبدي ارائه نمايد. روش گردآوري اطلاعات كتابخانه اي، ميداني، با استفاده از ابزار پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده مي باشد. روش تجزيه و تحليل اطلاعات به صورت كمي با استفاده از نرم افزارهاي ARCGIS،SPSS مدل VIKOR و با بهره گيري از آمارهاي توصيفي و استنباطي صورت گرفته است. جامعه آماري تحقيق شهروندان محدوده بافت مركزي اروميه مي باشند. حجم نمونه با فرمول كوكران 380 محاسبه و به صورت سيستماتيك منظم توزيع گرديده است. يافته ها نشان مي دهد كه بالاترين ميزان ميانگين، 3٫3 مربوط به بعد اقتصادي و كمترين ميزان ميانگين، 2/64 مربوط به بعد نهادي است. با توجه به اينكه ميانگين هركدام از ابعاد پژوهش عددي زير ميانگين نظري (4) است، بافت تاريخي شهر اروميه به لحاظ شاخص هاي تاب آوري در وضعيت خوبي قرار ندارد. نتايج حاصل از مدل ويكور نمايانگر آن است كه محله 7 نسبت به ساير محله ها در برابر مخاطرات طبيعي تاب آورتر ميباشد. همچنين به لحاظ تاب آوري كالبدي (AHP بيش از 80 درصد مساحت بافت مركزي در سطح پاييني از تاب آوري قرار داشته و در برابر مخاطرات طبيعي احتمالي آسيب پذير مي باشند.

Urban tourism, accompanied by the future urban population growth, is a huge capacity to improve quality of life and simultaneously a serious challenge with regard to threats such as natural disasters. In recent decades, approaches to dealing with natural disasters to enhance the capacity of society have given rise to a new concept called urban resilience for better preparedness. To assess the resilience of Urmia's central fabrics against natural hazards, this study sought to provide a reliable conceptual framework for analyzing and assessing it in four social, economic, institutional and physical dimensions. The required data were collected using the fieldwork, desk-based research method and questionnaire, interview and observation tools. The collected data were analyzed quantitatively using SPSS, ARCGIS, VIKOR model, and descriptive and inferential statistics. The statistical community of research consisted of the citizens of the central part of Urmia. The sample size was determined 380 using the Cochran formula and was systematically distributed. Findings showed that the highest and lowest averages were relating to the economic) 3.3(and institutional (2.64) dimensions. As the average value of all dimensions was below the theoretical average (4), we can say that the historical fabrics of Urmia is not in a good status in terms of resilience indicators. The results of the VIKOR model revealed that neighborhood 7 was the most resilient to natural hazards. Moreover, in terms of physical resilience (AHP), more than 80% of the central texture's area had a low level of resilience and was vulnerable to probable natural hazards.