پديد آورندگان :
خدايي، علي دانشگاه حكيم سبزواري - دانشكده جغرافيا و علوم محيطي , پهلواني، عباس دانشگاه حكيم سبزواري - دانشكده جغرافيا و علوم محيطي , قليچي پور، زهرا دانشگاه حكيم سبزواري - دانشكده جغرافيا و علوم محيطي , زندي، رحمان دانشگاه حكيم سبزواري - دانشكده جغرافيا و علوم محيطي
كليدواژه :
ارزيابي چند معياره (MCE) , توريسم , حفاظت , ظرفيت محيطي , مديريت
چكيده فارسي :
حفاظت و مديريت هر كاربري در مناطق مختلف بايد بر اساس شرايط اكولوژيكي صورت گيرد كه تحقق اين امر با انجام ارزيابي توان اكولوژيكي در هر منطقه ميسر مي‌شود. ارزيابي توان اكولوژيكي به معني بررسي قدرت بالقوه سرزمين و تعيين نوع كاربرد طبيعي آن به‌وسيله انسان است. هدف اصلي از انجام اين پژوهش، شناسايي توان اكولوژيكي در شهرستان خداآفرين با مساحت 161607 هكتار، با بهره‌گيري از روش ارزيابي چند معياره (MCE)، مدل رايج آمايش سرزمين دكتر مخدوم و با به‌كارگيري سامانه اطلاعات جغرافيايي مي‌باشد. در اين بررسي، پس از شناسايي منابع اكولوژيكي (پايدار و ناپايدار)، تجريه و تحليل و جمع‌بندي منابع صورت گرفت. سپس، در محيط نرم‌افزار ArcGIS 10.6 لايه‌هاي اطلاعاتي با هم تلفيق و پس از آن ارزش‌گذاري نقشه‌ها انجام شد. در نهايت، با توجه به ارزش‌هاي موجود، توان و تنگناهاي بالقوه منطقه برآورد و نسبت به اولويت‌بندي كاربري‌هاي مجاز در سطح منطقه اقدام شد. در نتيجه، پس از تلفيق نقشه‌هاي لازم و تصحيح آن‌ها ظرفيت‌هاي محيطي و توان اكولوژيكي منطقه به‌صورت مساحت (درصد) در سطح شهرستان خداآفرين برآورد شد. با توجه به اهداف پژوهش، مناطق مستعد به تفكيك كاربري‌هاي آبزي‌پروري-كشاورزي (2.65)، آبزي‌پروري-مرتع‌داري (0.14)، آبزي‌پروري-توسعه شهري و روستايي (0.2)، آبزي‌پروري-توريسم گسترده (0.049)، حفاظتي-توريسم گسترده (0.45)، حفاظتي-جنگل‌داري (0.12)، توريسم متمركز-جنگل‌داري (0.021)، آبزي‌پروري (6.34)، توريسم گسترده (12.61)، توريسم متمركز (2.64)، مرتع‌داري (33.1)، كشاورزي (7.51)، حفاظتي (13.57)، توسعه شهري، روستايي و صنعتي (1.8)، جنگل‌داري (18.8) پهنه‌بندي و شناسايي شدند. همچنين، نتايج نشان مي‌دهد كه بيشترين پتانسيل مربوط به مرتع‌داري با مساحت 61567.55 هكتار است كه كمتر از 50 درصد آن (30457 هكتار) با شرايط حاضر منطبق مي‌باشد.
چكيده لاتين :
The protection and management of each user in different areas should be based on ecological conditions, which can be achieved by assessing the ecological potential in each area. Assessing ecological potential means examining the potential power of the land and determining its natural use by humans. The main purpose of this study is to identify the ecological potential in Khodaafarin City with an area of 161,607 ha, using the multi-criteria assessment method, the common land management model of Dr. Makhdoom and using GIS. In this study, after identifying ecological resources (sustainable and unstable), the resources were analyzed and summarized. Then, in the software environment (ArcGIS 10.6), the information layers were combined and then the maps were evaluated. Finally, according to the existing values, the potential strengths and bottlenecks of the region were estimated and the permitted uses were prioritized in the region. As a result, after combining the necessary maps and correcting them, the environmental capacities and ecological potential of the region were estimated as area (percentage) in Khodaafarin City. According to the objectives of the research, areas prone to segregation of aquaculture-agriculture (2.65), aquaculture-rangeland management (0.14), aquaculture-urban and rural development (0.2), aquaculture-extensive tourism (0.049), conservation-extensive tourism (0.45), conservation-forestry (0.12), centralized tourism-forestry (0.021), aquaculture (6.34), extensive tourism (12.61), centralized tourism (2.64), rangeland management (33.1), agriculture (7.51), conservation (13.57), urban, rural and industrial development (1.8), forestry (18.8) were zoned and identified. The results also showed that the highest potential is related to the rangeland management with an area of 61567.55 ha of which less than 50% (30457 ha) is consistent with the current conditions.
