ضايعات نان در ايران طي دوره زماني 1400- 1380: يك مطالعه مرور نظام‌مند

مقدمه: نان بخصوص نان گندم بعنوان تامين‌كننده اصلي انرژي در بسياري از كشور‌هاي جهان از جمله ايران به شمار مي‌رود. در عين حال بررسي‌ها بيانگر توليد ضايعات به ميزان 30% از اين ماده غذايي مفيد در ايران مي‌باشد. مطالعات بسياري در ايران و جهان در زمينه علل و نتايج ضايعات نان انجام شده است.اما مطالعه اي كه تصويري جامع است از وضعيت ضايعات نان در ايران صورت نگرفته است. مطالعه حاضر با هدف ارائه تصويري جامع و كمك به سياست‌گذاران و پژوهشگران صنعت نان كشور و در راستاي تامين امنيت غذايي ايرانيان طراحي و اجرا گرديد. مواد و روش كار: اين مطالعه از نوع مرور نظام‌مند بوده، كه در سال 1400 اجرا گرديد. كليد واژه‌هاي ضايعات نان،كيفيت، نوع نان، سنتي، توليد صنعتي، ﺍﻳﺮﺍﻥ در ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ‌هاي ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻴﻜﻲ داخلي CIVILICA، SID، GANG و خارجي Google scholar، PubMed جستجو شد. معيارهاي ورود به مطالعه فارسي يا انگليسي عبارت بود از: بودن زبان مقاله، مرتبط بودن با ضايعات نان، در دسترس بودن اصل مقاله پس از استخراج، تعيين كيفيت مطالعات صورت گرفت. يافته‌ها: از ﻣﺠﻤﻮﻉ 441 مقاله يافت شده، داده‌هاي 25 مقاله شامل، 1ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و 24 ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﺎﺭﺳﻲ كه در فاصله سال‌هاي 1380 تا شهريور1400 ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ، استخراج گرديد.48% مطالعات در آزمايشگاه و 52% درجامعه در سطح مصرف كنندگان، نانوائيها و توليدگنندگان صنعتي انجام شده بود. بيشترين ضايعات بدون توجه به نوع نان مربوط به نان هاي تهيه شده در نانواييهاي دريافت كننده آرد يارانه اي بود. درسطح خانوار، مطالعات برنقش آگاهي درارتقاي عملكرد مصرف كنندگان درحمل، نگهداري صحيح، و مصرف مناسب نان بعنوان عاملي موثردركاهش ضايعات نان تاكيد كرده بودند. نتيجه گيري: رفتار مصرف‌كنندگان، نشان داد تمايل به پرداخت ايشان با توجه به افزايش كيفيت نان كه عامل اصلي در كاهش ضايعات نان است افزايش مي‌يابد و اين مسئله در نانوائي‌هاي عرضه‌كننده نان غير يارانه‌اي مشهود بود. شواهد بيانگر ضرورت بازبيني در سياستهاي موجود توليد و عرضه نان در كشور است.