علل خودداري علامه طباطبايي از بكارگيري معارف عرفاني در فلسفه ورزي با تأكيد بر آراي آيت الله جوادي آملي

در حكمت متعاليه برخلاف فلسفه ‌‌مشّاء، معارف فلسفي و عرفاني به هم وابسته‌‌اند. اما علامه طباطبايي با بازگشت به روش مشّائي، از معارف عرفاني در فلسفه‌‌اش استفاده نكرد. اين جستار با روش توصيفي ـ تحليليِ آراء استاد جوادي آملي، علل اين تغيير در مشي علامه را بررسي مي‌‌كند و در نهايت روشن مي‌‌شود كه اولاً معرفت شهودي مادامي كه در نفس مكاشِف به‌صورت علم حضوري است، داراي مفهوم نيست و در نتيجه قابليت استفاده در تعاريف و استدلالات فلسفي را ندارد. ثانياً معرفت شهودي، يقيني روان‌شناختي است كه ضابطه ‌‌منطقي براي اثبات داده‌‌هاي آن وجود ندارد. بنابراين در فلسفه ‌‌برهان‌‌محور كارآيي ندارد. ثالثاً اگر مكاشِف، آن معارف را در قالب قضيه بيان كند، به دليل امكان خطا يا شخصي بودن يقينِ حاصل از آن، براي كاربرد در فلسفه بايد با برهان اثبات شود تا به يقين واقعي تبديل شود. اما دراين‌صورت، به‌خاطر تبديل شدن به معرفت فلسفي حجت است نه به‌خاطر اينكه معرفت شهودي است.