عنوان مقاله :
بازشناسي نقش‌هاي منظرين بام در شهرهاي ايراني، بازشناسي از طريق بررسي مستندنگاري‌ها، آثار ادبي-هنري و نمونه موردي
پديد آورندگان :
حسين‌زاده ، ضيا دانشگاه تربيت دبير شهيد رجائي - دانشكدۀ مهندسي معماري و شهرسازي , شكوه ، سارا دانشگاه تهران، پرديس هنرهاي زيبا - دانشكدۀ معماري , مهرباني گلزار ، محمد رضا دانشگاه بين المللي امام خميني(ره) - دانشكدۀ معماري و شهرسازي
كليدواژه :
بام , منظر , آسمان , طبيعت , اجتماعي
چكيده فارسي :
شهرهاي ايراني گنجينه‌اي غني از تجربيات موفق معماري و شهري هستند. اين شهرها از مؤلفه‌هاي بي‌شماري، از مقياس خرد تا كلان تشكيل شده‌اند. تا كنون غالب اين عناصر مورد توجه پژوهشگران واقع شده‌اند و بسته به موضوع پژوهش به جنبه‌هايي از آن‌ها پرداخته شده‌است. اما در اين ميان «بام» به عنوان يكي از مهم‌ترين فضاهاي خانه و شهرهاي ايراني كه واجد كاركردها و پتانسيل‌هاي بي‌شماري به ويژه در حوزه منظر بوده، مغفول مانده است. لذا، اين پژوهش بر آن است تا با استفاده از تحليل‌ها و بررسي مستندات، نقش يا نقش‌هاي منظرين فراموش‌شده و اصلي بام در شهرهاي ايراني را شناسايي كند. به اعتقاد نگارندگان، بام در خانه‌هاي ايراني تنها پوششي براي فضاهاي زيرين با نقش سازه‌اي صرف نبوده‌است لذا، پژوهش حاضر در صدد پاسخ به اين سؤال است كه نقش يا نقش‌هاي منظرين بام در شهرهاي ايراني و در زندگي ساكنان خانه چه بوده‌است؟ اين تحقيق به شيوه تحليل محتوا، انواع مستندات و اطلاعات مربوط به فضاي بام، در متون ادبي، گزارش‌هاي تاريخي، آثار مربوط به هنرهاي تجسمي و سينماي معاصر را بررسي نموده است. بنابراين تحليل‌ها بر اساس اطلاعات بدست آمده از مطالعات كتابخانه‌اي و بررسي ميداني خانه‌هاي ايراني موجود صورت‌گرفته است. نتايج نشان داد بام‌ها در شهرها و خانه‌هاي ايراني نقش‌هاي كاركردي و منظرين گوناگوني داشته‌اند و يكي از عوامل بسيار مهم در شكل‌گيري مكانيت خانه‌ها و هويت شهرها بوده‌اند كه به طور عمده مي‌توان نقش‌هاي اصلي آن‌ها را در سه حوزه هويتي، اجتماعي و ارتباط با طبيعت دسته‌بندي كرد.
