غيبت ولي در عقد نكاح: ارزيابي ديدگاه‌هاي فقهي مذاهب اسلامي

سنت مقدس ازدواج از آغاز تاريخ بشر همواره كم و بيش از اوضاع و احوال محيطي، اجتماعي، ديني و مذهبي متأثر بوده است. يكي از ‌ شرايط اساسي ازدواج، از ديدگاه اسلام، اذن ولي دختر منكوحه قلمداد شده، اما در صورت غيبت ولي قريب منكوحه و انتقال ولايت به ولي بعيد يا قاضي يا خود دختر، فقهاي مذاهب اسلامي اختلاف نظر دارند. چنانچه غيبت ولي، منقطع باشد، يعني دسترسي به ولي، ناممكن يا دشوار باشد سه راه‌حل مطرح شده است: انتقال ولايت به ولي بعيد، انتقال ولايت به قاضي، و سپردن ولايت به عهدهٔ منكوحه‌اي كه بالغ و عاقل است. در صورتي كه غيبت غيرمنقطع باشد (امكان دسترسي به ولي ميسر باشد) چهار راه‌حل زير مطرح شده است: انتقال ولايت به ولي بعيد، انتقال ولايت به قاضي، سپردن ولايت به منكوحه و انتقال‌ندادن ولايت، و انتظار براي بازگشت ولي قريب. در حالت غيبت منقطع ولي، به نظر مي‌رسد راه‌حل انتقال به ولي بعيد با ادلهٔ نقلي و عقلي هماهنگ‌تر باشد و در صورتي كه غيبت، از نوع غيرمنقطع باشد بهتر است منتظر بمانند تا ولي قريب برگردد و عهده‌دار ازدواج شود، به‌ويژه آنكه در عصر حاضر با وجود سهولت در تردد امكان بازگشت در چنين وضعيتي به‌آساني ميسر است.